ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨।୭: ତୁର୍କୀ ଆମେରିକାରୁ F-35 ଯୁଦ୍ଧବିମାନ କିଣିବା ପାଇଁ ରୁଷିଆ ନିର୍ମିତ S-400 ଏୟାର ଡିଫେନ୍ସ ସିଷ୍ଟମକୁ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛି ବୋଲି ଖବର ଆସିଛି। ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପାକିସ୍ତାନ ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ କ୍ରେତା ଭାବେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହିଛି, ଯାହା ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ନୀତି ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହୋଇପାରେ।
୨୦୧୯ରେ ତୁର୍କୀ ରୁଷିଆରୁ ୨.୫ ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ S-400 ସିଷ୍ଟମ କିଣିଥିଲା, ଯାହା ଆମେରିକା ଓ ନାଟୋ ସହଯୋଗୀଙ୍କୁ ଅସନ୍ତୋଷ କରିଥିଲା। ଫଳସୱରୂପ, ଆମେରିକା ତୁର୍କୀକୁ F-35 ପ୍ରୋଗ୍ରାମରୁ ବାହାର କରିଦେଇଥିଲା ଏବଂ ସାଂକଟିକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ତୁର୍କୀ ଆମେରିକା ସହ ସମ୍ପର୍କ ସୁଧାରିବା ଓ F-35 ପ୍ରୋଗ୍ରାମରେ ପୁନଃସାମିଲ ହେବା ପାଇଁ S-400 ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଚିନ୍ତା କରୁଛି। ତୁର୍କୀର ପୂର୍ବତନ ମନ୍ତ୍ରୀ କାଭିତ କାଗଲାର କହିଛନ୍ତି ଯେ, S-400 ର ସମ୍ଭାବ୍ୟ କ୍ରେତା ଭାବେ ଭାରତ କିମ୍ବା ପାକିସ୍ତାନ ରହିପାରେ, ଯଦିଓ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି।
ତୁର୍କୀ ଓ ରୁଷିଆ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ, S-400 ସିଷ୍ଟମକୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ବିକ୍ରି କରିବା ପାଇଁ ରୁଷିଆର ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ତୁର୍କୀ ଏହି ସିଷ୍ଟମକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ନିଜ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନେଟୱାର୍କରେ ସଂଯୋଜନ କରିପାରିନାହିଁ କିମ୍ବା ଏହାକୁ ସକ୍ରିୟ ମଧ୍ୟ କରିନାହିଁ। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ତୁର୍କୀର ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଆମେରିକା ସହ ସମ୍ପର୍କ ସୁଧାରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ନୂଆ ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
ଯଦି ପାକିସ୍ତାନ S-400 ପାଇବ, ତେବେ ଏହା ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ହେବ। ମେ ୨୦୨୫ରେ ଭାରତର ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ସମୟରେ S-400 ସିଷ୍ଟମ ପାକିସ୍ତାନୀ ଡ୍ରୋନ ଓ ମିସାଇଲକୁ ସଫଳତାର ସହ ରୋକିଥିଲା। ଏହା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ରୁଷିଆରୁ ଅଧିକ S-400 ଏବଂ S-500 ସିଷ୍ଟମ କିଣିବା ପାଇଁ ଆଲୋଚନା କରୁଛି। ତୁର୍କୀ ନିଜର ସୱଦେଶୀ ‘ଷ୍ଟିଲ ଡୋମ’ ଏୟାର ଡିଫେନ୍ସ ସିଷ୍ଟମ ଉପରେ କାମ କରୁଛି, ଯେଉଁଥିରେ S-400 ସାମିଲ ହେବ ନାହିଁ। ଏହା ତୁର୍କୀର ରୁଷିଆ ସହ ଦୂରତା ଓ ଆମେରିକା ସହ ନିକଟତାକୁ ସୂଚାଉଛି।
ଏହି ଘଟଣାକ୍ରମ ଭାରତ, ପାକିସ୍ତାନ, ତୁର୍କୀ, ରୁଷିଆ ଓ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ଜଟିଳ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ସମୀକରଣକୁ ସୂଚାଉଛି। ତୁର୍କୀର ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଶକ୍ତି ସନ୍ତୁଳନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।
