ଭୋପାଳ, ୨୯।୯ : ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ(ଏଏସଆଇ) ପକ୍ଷରୁ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଉମରିଆ ଜିଲାର ବାନ୍ଧବଗଡ଼ର ଜଙ୍ଗଲରେ ୨ ରୁ ୫ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ୨୬ ଗୁମ୍ଫା ସହିତ ୨୬ଟି ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରର ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଛି। ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଭାଗର ଖନନରୁ ମନ୍ଦିର ସମ୍ପର୍କରେ ସନ୍ଧାନ ମିଳିଛି। ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରଭୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଶୋଇଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରତିମା ସହିତ ବରାହଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଏଏସଆଇର ଏହି ଆବିଷ୍କାରକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି। ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ପାଇଁ ସନ୍ଧାନ ଜାରି ରହିଛି।
ଏଏସଆଇ ଅଧୀକ୍ଷକ ଶିବକାନ୍ତ ବାଜପେୟୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବାନ୍ଧବଗଡ ଟାଇଗର ରିଜର୍ଭ ୧୧୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଉପରେ ବିସ୍ତାର ହୋଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଗୋଟିଏ ଜୋନ ତାଲାଗରରେ ଏକ ସର୍ଚ୍ଚ ଅପରେଶନ ଚାଲିଛି। ଏଠାରେ ମିଳୁଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ପଥର ଗୁମ୍ଫା ମାନବ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ। ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ସହ ଜଡିତ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଏଠାରୁ ମିଳିଛି। ଏଠାରେ କାମ କରିବା ସହଜ ନୁହେଁ କାରଣ ସେଠାରେ ଏକ ଟାଇଗର ରିଜର୍ଭ ଅଛି। ବନ ବିଭାଗର ଅନୁମତି କ୍ରମେ ଏହି ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି।
ଏହା କୁହାଯାଉଛି ଯେ ଏହି୨୬ଟି ମନ୍ଦିର ହେଉଛି କାଲାଚୁରୀ ସମୟର। ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ଗୁଡ଼ିକ ୯ ରୁ ୧୧ତମ ଶତାବ୍ଦୀର । ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଦୁଇଟି ବୌଦ୍ଧ ମଠ, ଦୁଇଟି ସ୍ତୁପ,୨୪ ଟି ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ୪୬ ଟି ମୂର୍ତ୍ତି ଏବଂ ୧୯ ଟି ଜଳ ସଂରଚନା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି।
ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଏହି ସମସ୍ତ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ପ୍ରତିମା ରାଜା ଭୀମସେନ, ମହାରାଜ ପୋତା ଶ୍ରୀ, ମହାରାଜ ଭଟ୍ଟଦେବଙ୍କ ସମୟର। ବାନ୍ଧବଗଡର ପ୍ରାୟ ୧୭୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଅଞ୍ଚଳ ଏଏସଆଇ ଦଳର ସନ୍ଧାନ ପାଇଁ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି। ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ୧୯୩୮ରେ ସ୍ବୀକୃତି ମିଳିଥିଲା।
ଏଠାରୁ ୬.୪ ମିଟର ଲମ୍ବ, ୫.୦୩ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ୨.୭୭ ମିଟର ଚଉଡା ଏକ ବରାହ ମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିଛି। ଏଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ମଠଗୁଡ଼ିକ ବାନ୍ଧବଗଡ଼ରେ ମତ୍ତମୟୁର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି।
