ଅସମାପିକା ସାହୁ
ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୨୩ା୧୧(ବ୍ୟୁରୋ): ହାତୀ ମୃତ୍ୟୁ ଏବଂ ଅପମୃତ୍ୟୁ ଲୁଚେଇବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶା ଅନେକ ଅପଯଶ ଲାଭ କରିଛି। ରାଜ୍ୟରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ଜନିତ ଦୁର୍ଘଟଣା ଏବଂ ଶିକାର ଯୋଗୁ ହାତୀ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ବଢୁଛି। ସେହିପରି ବିଷ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଶିକାର କରିବା ଘଟଣାକୁ ରୋକିବାରେ ବନ ବିଭାଗ ବିଫଳ ହୋଇଛି। ଗତ ଜୁଲାଇରେ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଏକ ଜନସ୍ବାର୍ଥ ମାମଲାର ଶୁଣାଣିବେଳେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ଖଣ୍ଡପୀଠ ରାଜ୍ୟରେ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ହାତୀମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ଘୋର ଉଦ୍ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ପରେ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ରାଜ୍ୟର ତତ୍କାଳୀନ ମୁଖ୍ୟ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାରକ ଶଶୀ ପଲଙ୍କୁ ହାଜର ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ହାଇକୋର୍ଟ ବନ ବିଭାଗ ଉପରେ ବିରକ୍ତିଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିବା ପରେ ହାତୀ ମୃତ୍ୟୁ କମିିପାରେ ବୋଲି ଏକ ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଗତ ଜୁଲାଇଠାରୁ ରାଜ୍ୟରେ ୩୫ ହାତୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲାଣି। ଓଡ଼ିଶା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସମିତିର ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଅନୁସାରେ ସେହି ଜୁଲାଇରେ ୭ଟି ହାତୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବାବେଳେ ଅଗଷ୍ଟରେ ୭, ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ୬, ଅକ୍ଟୋବରରେ ୯ ଏବଂ ନଭେମ୍ବର ୨୧ ସୁଦ୍ଧା ୬ ହାତୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ ଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ ମାତ୍ର ୭ ହୋଇଥିବା ବେଳେ, ବିଷ କ୍ରିୟା ୧, ଶିକାର ୫, ବିଦ୍ୟୁତ ତାର ଦେଇ ଶିକାର ୧୦, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ତାର ବାଡ଼ ଦ୍ୱାରା ୨, ଅଜଣା କାରଣ ୬ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଛି।
ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ରାଜ୍ୟରେ ହାତୀମୃତ୍ୟୁ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ତଦନ୍ତ ବାଟବଣା ହୋଇଯାଇଛି। ଆଠଗଡ଼ ବନଖଣ୍ଡ ଅଧୀନ ନରସିଂହପୁର ୱେଷ୍ଟ ରେଞ୍ଜରେ ଫେବୃୟାରୀ ୮ରେ ଏକ କଙ୍କାଳ ଖୋଳି ବାହାର କରିଥିଲା କ୍ରାଇମବ୍ରାଞ୍ଚ ଏସ୍ଟିଏଫ୍। ସେହିପରି ଜୁନ ୨ ଓ ୩ରେ ମଧ୍ୟ ସେହି ବନଖଣ୍ଡର ବଡ଼ମ୍ବା ରେଞ୍ଜରୁ ଏସ୍ଟିଏଫ୍ ଆଉ ଦୁଇଟି ହାତୀ କଙ୍କାଳ ଜେସିବି ଲଗେଇ ଖୋଳି ବାହାର କରିଥିଲା। ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲାର ଅବୈତନିକ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାରକ ଶୁଭେନ୍ଦୁ ମଲ୍ଲିକ ଏହି ୩ଟି ଯାକ ହାତୀ କଙ୍କାଳ ସମ୍ପର୍କିତ ତଥ୍ୟ ଏସ୍ଟିଏଫ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଘଟଣାସ୍ଥଳକୁ ଯାଇଥିଲେ। ତେବେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଭାବରେ ହାତୀ କଙ୍କାଳ ମାଟି ତଳୁ ଜବତ ହେବା ଘଟଣାକୁ ଏସ୍ଟିଏଫ୍ ନିଜେ ତଦନ୍ତ ନ କରି ବନ ବିଭାଗକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲା। ଯଦିଓ ସେତେବେଳେ ହାତୀ କଙ୍କାଳ ଜବତ ଘଟଣା ତଦନ୍ତ ପାଇଁ ବନ ବିଭାଗ ଏକ ଏସ୍ଆଇଟି ଗଠନ କରିଥିଲା। ଏବେ ଏସ୍ଆଇଟି ତଦନ୍ତ ମଧ୍ୟ ଶୀତଳ ଭଣ୍ଡାରରେ ରହିଛି। ଆଠଗଡ଼ ବନଖଣ୍ଡରେ ମଧ୍ୟ ଏସ୍ଆଇଟି ଆଉ ଦୁଇଟି ହାତୀ କଙ୍କାଳ ଖୋଳି ବାହାର କରିଥିଲା। ଗୋଟିଏ ବନଖଣ୍ଡରୁ ଏକାଥରକେ ୫ଟି ହାତୀର ଗଳିତ ଶବ ମାଟି ତଳୁ ବାହାରିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ବନ ବିଭାଗ ସ୍ଥାନୀୟ ବନଖଣ୍ଡ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନେଲା ନାହିଁ। ବରଂ ତାଙ୍କୁ ପୁରସ୍କାର ସ୍ବରୂପ ବଦଳି କରିଥିଲା।
ସେହିପରି ଗତ ଜୁଲାଇ ୨୪ରେ ସମ୍ବଲପୁର ଡିଭିଜନର ଧମା ରେଞ୍ଜ ଅନ୍ତର୍ଗତ କୋଲଗାଁ ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲରୁ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଅଲଗା ସ୍ଥାନରୁ ହାତୀ ଦରପୋଡ଼ା ହାଡ଼ ଜବତ କରିଥିଲା କ୍ରାଇମବ୍ରାଞ୍ଚ ଏସ୍ଟିଏଫ୍। ଗୋଟିଏ ପଟେ ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ନିକଟରେ ବାରମ୍ବାର ବନ ବିଭାଗ ସତ୍ୟପାଠ କରୁଥିବା ବେଳେ ସମ୍ବଲପୁର ଘଟଣାରେ କାହା ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯାଇନାହଁି। ଏନେଇ ଶୁଭେନ୍ଦୁ କହିଛନ୍ତି, କ୍ରାଇମବ୍ରାଞ୍ଚ ଏସ୍ଟିଏଫ୍ ନିଜେ ମାମଲା ରୁଜୁ ନ କରିବା ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ। ଯଦି ସମ୍ବଲପୁରରେ କେହି ବନ ଅଧିକାରୀ ଦୋଷୀ ନୁହନ୍ତି, ତେବେ ହାତୀ ଦୁଇଟି କ’ଣ ନିଜେ ପେଟ୍ରୋଲ ଢାଳି ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଥିଲେ କି ବୋଲି ଶୁଭେନ୍ଦୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ କଡ଼ା ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଯୋଗୁ ବନ ବିଭାଗ ଏବଂ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ଏକ ଜଏଣ୍ଟ ଟାସ୍କ ଫୋର୍ସ(ଜେଟିଏଫ୍)ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା। ସେହି ଜେଟିଏଫ ଗଠନ ଉପରେ ଗତ ୧୫ ତାରିଖରେ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଜନସ୍ବାର୍ଥ ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ବେଳେ ଆନିମଲ ୱେଲଫେୟାର ଟ୍ରଷ୍ଟ ଏକାମ୍ରର ପୁରବୀ ପାତ୍ର ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରି ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ। ପୁରବୀଙ୍କ ଯୁକ୍ତିରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ହାଇକୋର୍ଟ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବିଶେଷଜ୍ଞ ବିଶ୍ବଜିତ ମହାନ୍ତି ଏବଂ ଶୁଭେନ୍ଦୁ ମଲ୍ଲିକଙ୍କଠାରୁ ଜେଟିଏଫ୍ ପରାମର୍ଶ ନେବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ପୁରବୀ କହିଛନ୍ତି, ହାତୀ ମୃତ୍ୟୁ/ଶିକାର ପରେ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ନ କରି ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଲୁଚେଇ ପୋତିଦେବା ବା ପୋଡ଼ିଦେବା ଘଟଣାରେ ଲିପ୍ତଥିବା ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ବନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ମଧ୍ୟ ନିହାତି ଜରୁରୀ। କିନ୍ତୁ ତାହା ହୋଇପାରୁନାହିଁ। ଏ ନେଇ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଅପରାଧ ବିଶେଷଜ୍ଞ ବିଶ୍ୱଜିତ ମହାନ୍ତି କହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁ ବନ ଅଧିକାରୀ ଅବହେଳା କରିଥିବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳିବ, ତାଙ୍କୁ ନିଲମ୍ବନ ନ କରି ଅଧିକ କଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। ହାତୀ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟଣା ସରକାରଙ୍କୁ ଲୁଚେଇ ଯେଉଁମାନେ ପୋତିଛନ୍ତି ବା ପୋଡ଼ିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଚାକିରିରୁ ବାହାର କଲେ, ଅନ୍ୟମାନେ ଡରି ଠିକ୍ରେ କାମ କରିବେ। ଖାଲି ଗାର୍ଡ କିମ୍ବା ଫରେଷ୍ଟର ନୁହେଁ, ଡିଏଫ୍ଓଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହେବା ଦରକାର ବୋଲି ବିଶ୍ୱଜିତ କହିଛନ୍ତି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ପିସିସିଏଫ୍ (ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ) ଏସ୍.କେ. ପୋପଲି ଏବଂ କ୍ରାଇମ୍ବ୍ରାଞ୍ଚ ଏସ୍ଟିଏଫ୍ ଡିଆଇଜି ଜୟନାରାୟଣ ପଙ୍କଜଙ୍କ ମୋବାଇଲ ଫୋନକୁ ଯୋଗାଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲେ ହେଁ ସେମାନେ ଫୋନ କଲ୍ ଉଠାଇ ନ ଥିଲେ।