ଫନୀ ମାଡ଼ରେ ଦୋହଲିଗଲା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଭିତ୍ତିଭୂମି; ଖାମଖିଆଲ ଓପିଟିସିଏଲ୍: ୧୫କୋଟି ବରବାଦ
07 ଭୁବନେଶ୍ୱର,୪-୯: ଗତ ମେ’ ୩ରେ ପୁରୀ ଉପକୂଳ ଛୁଇଁଥିବା ବାତ୍ୟା ‘ଫନୀ’ ପୁରୀ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଓ କଟକ ଜିଲାରେ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷତି କରିଥିଲା। ଏଥିରେ ଅଧିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଭିତ୍ତିଭୂମି। ହଜାର ହଜାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଖୁଣ୍ଟ ଭାଙ୍ଗି ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ମୁଖ୍ୟଗ୍ରୀଡ଼କୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ଉଚ୍ଚ ଶକ୍ତି ସମ୍ପନ୍ନ ବଡ଼ ବଡ଼ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଟାଓ୍ବାର ଚୂର୍ମାର ହୋଇଯାଇଥିଲା। ମୋଟାମୋଟି କହିବାକୁ ଗଲେ ପୁରୀ, କଟକ, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଭିତ୍ତିଭୂମି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଧ୍ୱସ୍ତବିଧ୍ୱସ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିମ୍ନମାନର କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଗୁ ଜିଲାବାସୀଙ୍କୁ ଏଭଳି ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ଭୋଗିବାକୁ ପଡିଲା ବୋଲି ଶକ୍ତି ବିଭାଗର କେତେକ ପୂର୍ବତନ ଯନ୍ତ୍ରୀ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି। ସବୁଠାରୁ ବିଡ଼ମ୍ବନାର ବିଷୟ ଯେ, ୪୦ ବର୍ଷର ପୁରୁଣା ଟାଓ୍ବାର ଛିଡ଼ା ହୋଇଥିବାବେଳେ ମାତ୍ର ୪ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ନିର୍ମିତ ୭୦ଟି ବଡ଼ ଟାଓ୍ବାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଯାଇଛି। ଏହାର ଆନୁମାନିକ ମୂଲ୍ୟ ୧୫ କୋଟିରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ହେବ।
ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୧୫ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ନବକଳେବରକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ପାଣ୍ଡିଆବିଲ ପାଓ୍ବାର ଗ୍ରୀଡ଼ ଷ୍ଟେଶନରୁ ପୁରୀ ସମଗରା ଷ୍ଟେଶନକୁ ୨୨୦ କେଭି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲା। ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ପୁରୀ ସହର ସମେତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜିଲାକୁ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସେବା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ। ଓଡିଶା ପାଓ୍ବାର ଟାନ୍ସମିଶନ କର୍ପୋରେଶନ ଲିମିଟେଡ(ଓପିଟିସିଏଲ) ଏହାର ନିର୍ମାଣ ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥିଲା। ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରତି କିଲୋମିଟରକୁ ୫୩ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ଅଟକଳ କରାଯାଇଥିଲା। ଟେଣ୍ଡର ଜରିଆରେ ଏକ ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀକୁ ଟାଓ୍ବାର ବସାଇବା ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ତେବେ ସେହି କମ୍ପାନୀ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ ନ କରି ପାରିବାରୁ ଓପିଟିସିଏଲ୍ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲା। ଗତ ବାତ୍ୟାରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୁ ପୁରୀ ମଧ୍ୟରେ ୪୮ଟି ଟାଓ୍ବାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିବାବେଳେ ୨୨ଟି ଆଂଶିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି। ମାତ୍ର ସେହି ସମଗରାରୁ ପୁରୀ ଯାଇଥିବା ୧୩୨ କେଭି ପୁରୁଣା ଟାଓ୍ବାରଗୁଡ଼ିକର ବିଶେଷ କ୍ଷତି ହୋଇନାହିଁ। ସେହିପରି ନିମାପଡ଼ାରୁ ପୁରୀ ଯାଇଥିବା ୪୦ ବର୍ଷର୧୨ ରୁ ୧୪ଟି ଟାଓ୍ବାର ଆଂଶିକ କ୍ଷତି ହୋଇଛି। ତେବେ ଏହି ନୂତନ ଟାଓ୍ବାର କାହିଁକି ଭାଙ୍ଗିଲା ସେ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି।
ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ବାତ୍ୟା ଯୋଗୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବ୍ୟାପକ କ୍ଷତି ହେଉଛି। ୨୦୧୩ ଫାଇଲିନ ବାତ୍ୟାରେ ଗଞ୍ଜାମ ଓ ଗଜପତି ଜିଲାରେ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା। ଅନେକ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଟାଓ୍ବାର ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା। ରେଳ ବିଭାଗର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଖୁଣ୍ଟ କିଛି ହୋଇ ନ ଥିବାବେଳେ ଟାଓ୍ବାରଗୁଡିକ କାହିଁକି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଲା ସେ ନେଇ ତତ୍କାଳୀନ ଶକ୍ତି ସଚିବ ପ୍ରଦୀପ ଜେନା ତଦନ୍ତ କରାଇଥିଲେ। ଅଭିଜ୍ଞ ଯନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ତଦନ୍ତ କମିଟି ଗଠନ ହୋଇଥିଲା । ଏହି କମିଟି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଟାଓ୍ବାର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ କେତେକ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲା। ଟାଓ୍ବାର ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ମଜଭୁତ କରିବା ସହ ୧୭୦ରୁ ୨୭୦ କିମି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପବନ ମାଡ଼କୁ ଯେପରି ଏହା ସମ୍ଭାଳିପାରିବ ସେ ନେଇ କମିଟି ଶକ୍ତି ବିଭାଗକୁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲା। ଟାଓ୍ବାରଗୁଡିକ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀର ଲୁହାରେ ନିର୍ମାଣ ହେବ ନାହିଁ। ମୂଳଦୂଆକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୁଦୃଢ କରାଯିବ। ହେଲେ ଏହି ସୁପାରିସକୁ ଅଣଦେଖା କରି ଓପିଟିସିଏଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ନବକଳେବର ପାଇଁ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଥିବା ନୂତନ ଟାଓ୍ବାରଗୁଡ଼ିକର ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଣଦେଖା କଲେ। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ନେଇଥିବା ଠିକାଦାରଙ୍କୁ ବିଦା କରିବା ପରେ ଓପିଟିସିଏଲ୍ ‘ଟର୍ନ କୀ ବେସିସ୍’ରେ ଏକ ଘରୋଇ ଠିକାଦାର ଜରିଆରେ ଟାଓ୍ବାର ସାମଗ୍ରୀ ରାୟପୁରରୁ ମଗାଇଥିଲେ। ତେବେ ଏହାର ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ଓପିଟିସିଏଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଲେ ନାହିଁ। ଏହାର ମାନ ଯାଞ୍ଚ କରାଗଲା ନାହିଁ। ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଭିିତ୍ତିଭୂମି ନିର୍ମାଣ କରୁଥିବା ଓପିଟିସିଏଲ୍ରେ ମାନ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଉଇଙ୍ଗ କିମ୍ବା ଡିଜାଇନ ୟୁନିଟ ନାହିଁ। ଠିକାଦାର ଉପରେ ଟାଓ୍ବାର ଡିଜାଇନ ଓ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ ଯୋଗାଣ ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଛାଡି ଦିଆଯାଉଛି। ଏଥିଯୋଗୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟାପକ ହେର୍ଫେର ହୋଇଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ ବାରି ହେଉଛି। ଓପିଟିସିଏଲ ତତ୍କାଳୀନ ସିଏମ୍ଡିଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ଏଭଳି ନିମ୍ନମାନର କାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ଓପିଟିସିଏଲରେ ପୁଳାପୁଳା ଯନ୍ତ୍ରୀ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ଏଭଳି ନିମ୍ନମାନର କାର୍ଯ୍ୟ କାହାର ସ୍ବାର୍ଥରେ ହୋଇଛି ସେ ନେଇ ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି। ଘର ବୁଡି ଗଲା ପରେ ବୁଦ୍ଧି ଦିଶିବା ଭଳି ପ୍ରାୟ ୧୫ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଟାଓ୍ବାର ନଷ୍ଟ ହେବାପରେ ଓପିଟିସିଏଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଟାଓ୍ବାର ମାନ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ରିପୋର୍ଟ ଆସିବା ପରେ ଟାଓ୍ବାର ଯୋଗାଇଥିବା ସଂସ୍ଥା ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଓପିଟିସିଏଲ ଅଣ୍ଟା ଭିଡୁଛି। ଓପିଟିସିଏଲ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ(ପ୍ରକଳ୍ପ) ଆର. ଆର. ପଣ୍ଡା କହିଛନ୍ତି ଯେ ଟାଓ୍ବାର ଗୁଣବତ୍ତା ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଲାବୋରେଟୋରିକୁ ପଠାଯାଇଛି। ପବନର ବେଗ ଅଧିକ ହେବା ଓ ଘୂର୍ଣ୍ଣିଝଡ଼ ଯୋଗୁ ଟାଓ୍ବାରଗୁଡ଼ିକ ମୋଡି ହୋଇଯାଇଥିଲା। ତେବେ ରିପୋର୍ଟ ଆସିବା ପରେ ପ୍ରକୃତ ଘଟଣା ଜଣାପଡିବ। କେବଳ ନୂଆ ନୁହେଁ ଅନ୍ୟ ଟାଓ୍ବାର ମଧ୍ୟ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।
(ଅନିଲ ଦାସ)