ଶିଶୁଙ୍କ କଷ୍ଟଡି ମାମଲାର ବିଚାରରେ ମାତା-ପିତାଙ୍କ ଅଧିକାର ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ, ସୁପ୍ରିମ୍‌କୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ…

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୧୩।୧ : ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେତେବେଳେ ଶିଶୁର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ବା କଷ୍ଟଡି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିଚାର କରାଯାଇଥାଏ ସେତେବେଳେ ମାତା-ପିତାଙ୍କ ଅଧିକାର ସମ୍ପର୍କରେ କହିବା ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ। ବିଚାରପତି ଅଜୟ ରସ୍ତୋଗି ଏବଂ ଅଭୟ ଏସ. ଓକାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଠିତ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଏକ ମାମଲାର ବିଚାର କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଶିଶୁଙ୍କ ହେପାଜତ କର୍ପସ ମାଗିଥିବା ଆବେଦନର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନାବାଳିକ କଲ୍ୟାଣ ନୀତି ଆଧାରରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। କାରଣ ଶିଶୁର କଲ୍ୟାଣ ସର୍ବୋପରି।

ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ହରିୟାଣା ହାଇକୋର୍ଟ ଏହି ମାମଲାରେ ନାବାଳକ ଶିଶୁଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ହାବିଅସ କର୍ପସ ଆବେଦନକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିବା ବେଳେ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଜାରି କରିଥିଲେ। ୩୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୧ କିମ୍ବା ତା’ପୂର୍ବରୁ ନାବାଳକ ଶିଶୁଙ୍କ ସହ ଆମେରିକାକୁ ଫେରିବା ପାଇଁ ମାତାଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହି ଆଦେଶକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରି ମାତା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ।

ମା’ଙ୍କ ତରଫରୁ ଏହା ଯୁକ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା ଯେ କଲ୍ୟାଣ ନୀତିର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଶିଶୁର ପରିବାରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବା । ଏଥିରେ ଯୁକ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା ଯେ ମାତାଙ୍କୁ ପ୍ରାଥମିକ ଯତ୍ନ ନେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ବିଚାର ପରିସର ଭୁକ୍ତ କରାଯିବା ଉଚିତ। ମାତାଙ୍କର ଏନେଇ ଆଇନଗତ ଅଧିକାର ଅଛି। ଏହାକୁ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯିବା ଉଚିତ। ଖଣ୍ଡପୀଠ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କଷ୍ଟଡି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶିଶୁଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ହେଉଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଅପରପକ୍ଷରେ ହେପାଜତ ବିବାଦର ପକ୍ଷକାରମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ। ଏହି ନୀତି କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ କୋର୍ଟ ଅନୁସରଣ କରିଆସୁଛନ୍ତି ବୋଲି ଖଣ୍ଡପୀଠ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।

ଖଣ୍ଡପୀଠ କହିଛନ୍ତି , ହିନ୍ଦୁ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଏବଂ ଅଭିଭାବକ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୬ ର ଧାରା ୧୩ର ଉପ-ଧାରା (୧) ରେ ନାବାଳିକଙ୍କ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି କିମ୍ବା ଘୋଷଣାରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ. ସମ୍ପୃକ୍ତ ଶିଶୁଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ହିଁ ସର୍ବୋପରି। ଶିଶୁର ସୁସ୍ଥତା ଏବଂ କଲ୍ୟାଣକୁ ବିଚାର ଆଧାରରେ ମାତାପିତାଙ୍କ ସାଧାରଣ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅଧିକାରରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ।

୧୯୫୬ ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୬ ର ଉପ ଧାରା (କ) ଅନୁଯାୟୀ, ନାବାଳକ ବା ନାବାଳିକାଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ପ୍ରାକୃତିକ ଅଭିଭାବକ ହେଉଛନ୍ତି ପିତା। କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣତଃ ୫ ବର୍ଷ ବୟସ ପୂରଣ କରି ନ ଥିବା ଶିଶୁଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲାଳନପାଳନ ଦାୟିତ୍ୱ ମାତାଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ କୋର୍ଟ ବାଧ୍ୟ।

ସେହିଭଳି, ଯଦି ନାବାଳିକଙ୍କର କଲ୍ୟାଣ ଉପେକ୍ଷିତ ହେଉଥାଏ ଏବଂ ଶିଶୁଙ୍କ ବୟସ ୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ ହୋଇଥାଏ। ତେବେ ସେଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ମା’ଙ୍କ କଷ୍ଟଡିରେ କୋର୍ଟଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ବାଧା ପ୍ରଦାନ କରିବା ମଧ୍ୟ ଯଥାର୍ଥ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ଖଣ୍ଡପୀଠ କହିଛନ୍ତି।