ଆମ ଦେଶରେ ରହିଛି ଅନେକ ଦେବୀଦେବତାଙ୍କ ମନ୍ଦିର। ଆଉ ଏହି ମନ୍ଦିରଗୁଡିକର ପ୍ରଥା, ପରମ୍ପରା ବି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ। କେଉଁଠି ମହିଳାଙ୍କୁ ତ ଆଉ କେଉଁଠି ପୁରୁଷଙ୍କୁ ମନ୍ଦିର ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବାରେ ଥାଏ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ। ତାସହ ଆହୁରି ଅନେକ ଅଜବ ରୀତିନୀତି ଥିବା ମନ୍ଦିର ବି ରହିଛି। ସେମିତି ଏକ ମନ୍ଦିର କେରଳର କୋଲ୍ଲମ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଛି। ଯେଉଁଠି ପୁରୁଷମାନେ ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଦେବୀ ମା’ଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇବା ଲାଗି ନାରୀଙ୍କ ପରି ଶୃଙ୍ଗାର ହେବାକୁ ପଡେ। କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ନାରୀଙ୍କ ପୋଷାକ ବି ପିନ୍ଧିବାକୁ ହୁଏ। ମନ୍ଦିରଟିର ନାମ ହେଉଛି କୋଟଂକୁଲଂଗାର ଶ୍ରୀ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର। ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ‘ଚମୟାବୁଲକୁ’ ନାମକ ଉତ୍ସବ ପାଳିତ ହୁଏ। ଉକ୍ତ ଉତ୍ସବ ସମୟରେ ପୁରୁଷମାନେ କେବଳ ନାରୀ ରୂପ ଧାରଣ କଲେ ହିଁ ମା’ଙ୍କ ଦର୍ଶନ ଲାଭ କରିପାରନ୍ତି। ଆଉ ମା’ଙ୍କୁ ପୂଜା କରିପାରନ୍ତି। ତେଣୁ ଏହିଦିନ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ପୁରୁଷ ଭକ୍ତ ନାରୀଙ୍କ ପରି ଶୃଙ୍ଗାର କରିବା ସହ ଶାଢି ଓ ଗହଣା ପିନ୍ଧନ୍ତି। ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ଅବା ମେକ୍ଅପ୍ ଆର୍ଟିଷ୍ଟ ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ନାରୀ ବେଶରେ ସଜାଇଥାନ୍ତି। ପୂଜା କରିବାବେଳେ ଏହି ପୁରୁଷମାନେ ୫ଟି ବତି ଥିବା ଦୀପ ହାତରେ ରଖି ଜାଳନ୍ତି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ, ପୁରୁଷମାନେ ନାରୀ ବେଶ ଧାରଣ କରି ପୂଜା କଲେ ଚାକିରି ମିଳିଥାଏ, ଧନ ପ୍ରାପ୍ତି ହୁଏ ଓ ଯାହାବି ମନୋସ୍କାମନା ଥାଏ ତାହା ପୁରଣ ହୁଏ। ଏଭଳି ପରମ୍ପରା ପଛରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଏକ ଲୋକ ବିଶ୍ୱାସ ବି ରହିଛି। କୁହାଯାଏ ଥରେ କିଛି ଗାଈ ଚରାଳୀଙ୍କୁ ଏକ ନଡିଆ ମିଳିଥିଲା। ତାକୁ ଖାଇବା ଲାଗି ସେମାନେ ଏକ ପଥରେ ନଡିଆଟିକୁ ପିଟିଥିଲେ। ଆଉ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ ନଡିଆ ବାଡେଇବାରୁ ସେହି ପଥରରୁ ରକ୍ତ ବାହାରିଲା। ଏଥିରେ ଡରିଯାଇ ସେମାନେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଗାଁ ଲୋକଙ୍କୁ ଜଣାଇଥିଲେ। ସ୍ଥାନୀୟ ଅଧିବାସୀ ଜ୍ୟୋତିଷଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରିବା ପରେ ଜ୍ୟୋତିଷ କହିଲେ ସେହି ପଥରରେ ବନଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଅଲୌକିକ ଶକ୍ତି ନିହିତ ଅଛି। ସେଥିପାଇଁ ସେଠାରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରି ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ଆରମ୍ଭ କରାଗଲା। ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପରେ କେବଳ ମହିଳାଙ୍କୁ ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜା କରିବାର ଅନୁମତି ଦିଆଗଲା। କିନ୍ତୁ ଥରେ ଏକ ଗାଇ ଚରାଳୀ ନାରୀ ବେଶ ଧାରଣ କରି ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ମା’ଙ୍କର ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିଥିଲେ। କୁହାଯାଏ ସେବେଠାରୁ ହିଁ ପୁରୁଷମାନେ ନାରୀ ବେଶ ଧାରଣ କରି ମା’ଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।
