‘କ୍ଲାଇମେଟ୍ ଚେଞ୍ଜ: ଦି ପାଥ୍ ଆହେଡ୍’-ଅରଣ୍ୟ ମାନବ ଯାଦବ ପାୟେଙ୍ଗ
07 ସାରା ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବେ ଆହ୍ବାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଏହାର ମୁକାବିଲା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କର ବଡ଼ ଭୂମିକା ରହୁଛି। ସେମାନେ କିପରି ସଚେତନ ହୋଇ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଭାଗୀ କରାଇବେ, ସେଥିପାଇଁ ‘ଧରିତ୍ରୀ’ ଆୟୋଜନ କରୁଛି ‘ଯୁବ ସମ୍ମିଳନୀ’ ବା ‘ୟୁଥ୍ କନ୍କ୍ଲେଭ୍’। ଚଳିତବର୍ଷର ପ୍ରସଙ୍ଗ ରହିଛି ‘କ୍ଲାଇମେଟ୍ ଚେଞ୍ଜ: ଦି ପାଥ୍ ଆହେଡ୍’। ରାଜ୍ୟର ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନେଇ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଆସନ୍ତା ୨୪ ତାରିଖରେ ‘ଯୁବ ସମ୍ମିଳନୀ’ର ତୃତୀୟ ସଂସ୍କରଣ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ‘ଧରିତ୍ରୀ’ର ୫୦ତମ ଜନ୍ମବାର୍ଷିକୀ ପାଳନ ଅବସରରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଏହି ୟୁଥ୍ କନ୍କ୍ଲେଭ୍ରେ ରାଜ୍ୟ ଓ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରରୁ ଯୁବ ପରିବେଶବିତ୍ମାନେ ଯୋଗଦେବେ।
‘ଧରିତ୍ରୀ’ ପକ୍ଷରୁ ଆୟୋଜିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଯୁବ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଯୋଗଦେବେ ଆସାମର ଯାଦବ ପାୟେଙ୍ଗ। ‘ଫରେଷ୍ଟ ମ୍ୟାନ୍ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ବା ଭାରତର ଅରଣ୍ୟ ମାନବ ଭାବେ ସେ ପରିଚିତ। ଆସାମ ଜୋରହାଟ ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀର ମଜୁଲୀ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜରେ ଥିବା ଚଡ଼ା(sandbar)କୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ପରିଣତ କରି ସେ କେବଳ ନିଜ ରାଜ୍ୟ ନୁହେଁ, ଦେଶ ବିଦେଶରେ ନିଜର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣାର ଉତ୍ସ ପାଲଟିଛନ୍ତି। ଯାଦବ ୧୯୫୯ ଅକ୍ଟୋବର ୩୧ରେ ଜୋରହାଟଠାରେ ବିଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ଏକ ଜନଜାତି ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ୧୯୭୯ରେ ମାତ୍ର ୧୯ବର୍ଷ ବୟସରୁ ଚାରା ରୋପଣ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ମଜୁଲୀ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ଚଡ଼ାରେ ସେ ୨୦ଟି ବାଉଁଶ ଚାରା ପ୍ରଥମେ ଲଗାଇଥିଲେ। ପରେ ଅନେକ ହଜାର ଚାରା ଲଗାଇ ତାହାର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ୱ ନେବା ସହ ଉକ୍ତ ଚଡ଼ାକୁ କିପରି ଜଙ୍ଗଲରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବେ ସେହି ଦିଗରେ ଅହରହ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ଯାଦବ। ଭୋର ୩ଟାରୁ ଉଠି ବୋଟ୍ ଯୋଗେ ସେଠାକୁ ଯାଇ ଚାରା ରୋପଣ କରିବା ସହ ପୂର୍ବରୁ ଲଗାଯାଇଥିବା ଗଛର ଯତ୍ନ ନେଉଥିଲେ। ଏମିତି ଏକ ସମୟ ଆସିଲା, ୨୦୦ ହେକ୍ଟର ପରିମିତ ଚଡ଼ାଟି ଜଙ୍ଗଲରେ ପରିଣତ ହୋଇସାରିଥିଲା। ଆଉ ଯାଦବଙ୍କ ସ୍ବପ୍ନ ବି ବାସ୍ତବତାର ରୂପ ନେଇଥିଲା। ଏବେ ଏହି ଜଙ୍ଗଲ ୫୫୦ ହେକ୍ଟରକୁ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇସାରିଛି। ସେଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଗଛ ବଢ଼ିଥିବା ବେଳେ କେବଳ ବାଉଁଶ ଗଛ ୩୦୦ ହେକ୍ଟର ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ରହିଛି। ସେହି ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଦବଙ୍କ ଡାକ ନାମ ‘ମୋଲାଇ’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ସେଠାରେ ମହାବଳ ବାଘ, ଗଣ୍ଡା, ୧୦୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ହରିଣ ଓ ଠେକୁଆ ରହୁଛନ୍ତି। ମାଙ୍କଡ଼ ସହ ବହୁ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀଙ୍କର ମଧ୍ୟ ମୋଲାଇ ଜଙ୍ଗଲ ସ୍ଥାୟୀ ବାସସ୍ଥାନ ପାଲଟିଛି। ଏଠାରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଶାଗୁଣା ମଧ୍ୟ ରହୁଛନ୍ତି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ହାତୀର ଏକ ଦଳ ସେହି ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଆନ୍ତି ଓ ପ୍ରାୟ ୬ମାସ ରହିଥାନ୍ତି। ନିକଟ ଅତୀତରେ ଉକ୍ତ ଜଙ୍ଗଲରେ ୧୦ଟି ହାତୀ ଛୁଆ ମଧ୍ୟ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ। ୨୦୦୮ରେ ଯାଦବଙ୍କ ଏହି ଉଦ୍ୟମ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ନଜରକୁ ଆସିଥିଲା। ୧୧୫ ଟିକିଆ ହାତୀ ଦଳ ନିକଟସ୍ଥ ଗ୍ରାମରେ ଜମି ଓ ଫସଲ ନଷ୍ଟ କରି ‘ମୋଲାଇ’ ଜଙ୍ଗଲକୁ ପଶିଯାଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କୁ ଖୋଜିବାକୁ ଯାଇ ବନ ବିଭାଗର ଅଧିକାରୀ ଓ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଯାଦବଙ୍କ ଏହି ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଦେଖି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ। ପରେ ବନ ବିଭାଗର ଅଧିକାରୀମାନେ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ସେହି ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଇ ଏହା ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ସହ ଯାଦବଙ୍କୁ ସହଯୋଗର ହାତ ବଢ଼ାଇଥିଲେ। ୨୦୧୩ରେ ଶିକାରୀମାନେ ଜଙ୍ଗଲରେ ଗଣ୍ଡାଙ୍କୁ ମାରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଯାଦବଙ୍କ ଯୋଗୁ ତାହା ସଫଳ ହୋଇପାରି ନ ଥିଲା। ପୂର୍ବରୁ ଖବର ପାଇ ଯାଦବ ବନ ବିଭାଗକୁ ଜଣାଇଦେବାରୁ ଶିକାରୀମାନେ ଧରାପଡିଥିଲେ। ଏଥିସହ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ବହୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ଜବତ କରାଯାଇଥିଲା। ଯାଦବ ଏବେ ଏକ ବ୍ୟାଟେରିଚାଳିତ ଗାଡ଼ିରେ ବୁଲି ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା କରୁଛନ୍ତି। ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ରରେ ଥିବା ଅନ୍ୟ ଚଡ଼ାରେ ଏଭଳି ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି।
ପର୍ଯ୍ୟାବରଣକୁ ଭଲ ପାଉଥିବା ଯାଦବ ସବୁବେଳେ ସେହି ପରିବେଶ ଭିତରେ ରହୁଥିଲେ। ତାଙ୍କ ସହ ପତ୍ନୀ ଓ ତିନି ସନ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ସେହି ଜଙ୍ଗଲରେ ରହୁଥିଲେ। ୨୦୧୨ରେ କୋକିଲମୁଖ ଘାଟରେ ଏକ ଘର ତିଆରି କରି ସେଠାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୋଇଛନ୍ତି। ନିଜର ରୋଜଗାର ପାଇଁ ଏକ ଗାଈ ଓ ମଇଁଷି ଫାର୍ମ କରିଛନ୍ତି। ସେହି ଫାର୍ମରୁ କ୍ଷୀର ବିକ୍ରି କରି ଯାଦବ ତାଙ୍କ ପରିବାରକୁ ଚଳାଇଥାନ୍ତି। ପରିବେଶକୁ ଭଲ ପାଉଥିବାରୁ ନୂଆ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି ଉଦ୍ୟମ ଜୀବନର ଶେଷ ସମୟ ଯାଏ ଜାରି ରଖିବେ ବୋଲି ସେ ପଣ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ
ଯାଦବ ବହୁ ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି। ୨୦୧୫ରେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ଦେଶର ଚତୁର୍ଥ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବେସାମରିକ ସମ୍ମାନ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ। ଯାଦବଙ୍କ ଜୀବନକୁ ନେଇ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରି ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି।