ମଣିଷ କାନ୍ଦିବା ପଛରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ରହିଛି। କେବଳ କୌଣସି ଦୁଃଖ, ଅସୁବିଧା କିମ୍ବା ଅପାର ସୁଖରେ ନୁହେଁ, କିଛି ବିଶେଷ ଗ୍ୟାସ୍ କିମ୍ବା ପ୍ରବଳ ପବନ ଯୋଗୁ ମଧ୍ୟ ଆଖିରେ ଲୁହ ଆସିଥାଏ। ଏହାସହ ପିଆଜ କାଟିବା ସମୟରେ ଲୁହ ଆସିବା ସାଧାରଣ ହୋଇଥାଏ। ତେବେ କାହିଁକି ଆଖିରେ ଲୁହ ଆସେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଲୁହକୁ ତିନୋଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରଥମ ବର୍ଗ ହେଉଛି ବେସେଲ। ଏହି ପ୍ରକାର ଲୁହ, ଯାହା ଆଖିକୁ ଶୁଷ୍କତାଠାରୁ ଦୂରେଇ ରଖେ। ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଗରେ ଅଣ-ଭାବପ୍ରବଣ ଲୁହ ଆସେ। ଏହି ଲୁହ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିିଷ୍ଟ ଗନ୍ଧର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରୁ ଆସିଥାଏ, ଯେପରିକି ପିଆଜ କାଟିବା କିମ୍ବା ଫିନାଇଲ୍ ପରି ଏକ ଗନ୍ଧ ଆସିଲେ ଆଖିରେ ଲୁହ ଆସିଥାଏ। ତୃତୀୟ ବର୍ଗର ଲୁହ ସବୁବେଳେ ଆଲୋଚନା ହୁଏ। ଏହାକୁ କାନ୍ଦୁଥିବା ଲୁହ କୁହାଯାଏ। କାନ୍ଦୁଥିବା ଲୁହ ଏକ ଭାବପ୍ରବଣ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଭାବରେ ଆସେ। ମଣିଷର ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଏକ ଲିମ୍ବିକ୍ ସିଷ୍ଟମ ଅଛି, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କର ହାଇପୋଥାଲାମସକୁ ନେଇ ଗଠିତ। ଏହି ଅଂଶ ସ୍ନାୟୁ ପ୍ରଣାଳୀ ସହିତ ସିଧାସଳଖ ଯୋଗାଯୋଗରେ ରହିଥାଏ। ଏହି ସିଷ୍ଟମ ନ୍ୟୁରୋଟ୍ରାନ୍ସମିଟର ସଙ୍କେତ ଦେଇଥାଏ। ଫଳରେ ଆମେ ଏକ ଭାବପ୍ରବଣତାରେ କାନ୍ଦୁ। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କେବଳ ଦୁଃଖରେ ନୁହେଁ, କ୍ରୋଧ କିମ୍ବା ଭୟରେ ମଧ୍ୟ କାନ୍ଦିବା ଆରମ୍ଭ କରେ। ମଣିଷ କାନ୍ଦିବା ଅଣ-ମୌଖିକ ଯୋଗାଯୋଗର ଏକ ଉପାୟ। ଲୁହ ମାଧ୍ୟମରେ ମଣିଷ ସହାୟତା ଆଶା କରେ। ମନୋବିଜ୍ଞାନୀମାନେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଜୋର ଦିଅନ୍ତୁ ଯେ ଭାବନା ପ୍ରକାଶ କରିବା ପାଇଁ କାନ୍ଦିବା ଭଲ। ଏହା କେବଳ ଆଖି ନୁହେଁ ଆମର ମାନସିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିଥାଏ।
