ଇସଲାମବାଦ,୩।୫: ଦିନକୁ ଦିନ ଉଷ୍ମ ହେଲାଣି ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କ। ଯୁଦ୍ଧ ପରିସ୍ଥିତି ବି ଘନେଇଲାଣି। ଏସବୁ ପରେ ବି ପାକିସ୍ତାନ ଗମ୍ଭୀର ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣି ତାଜୁବ ହେବେ ଦେଶର ସେନା ମୁଖ୍ୟ ଜେନେରାଲ ଅସିମ ମୁନିରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଓ ଜୀବନଶୈଳୀ ସମ୍ପର୍କରେ। ସାମ୍ପ୍ରତିକ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ, ଜେନେରାଲ ମୁନିରଙ୍କ ମୋଟ ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରାୟ ୬୭.୭୫ କୋଟି ଟଙ୍କା (୮୦୦,୦୦୦ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର) ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହା ସହିତ, ତାଙ୍କ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ଭାରତର ଧନୀ ବ୍ୟବସାୟୀ ମୁକେଶ ଅମ୍ବାନୀଙ୍କ ସହ ତୁଳନା କରାଯାଉଛି। ପାକିସ୍ତାନର ସେନା ମୁଖ୍ୟଙ୍କୁ କେବଳ ଜଣେ ସୈନ୍ୟ ନେତା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ବୃହତ ବ୍ୟବସାୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସିଇଓ ଭାବେ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଉଛି।
ପାକିସ୍ତାନ ସେନାର ଶକ୍ତି କେବଳ ତା’ର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଓ ସୈନିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ଏକ ବିଶାଳ ବ୍ୟବସାୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଛି। ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଲେଖିକା ଆୟେଶା ସିଦ୍ଦିକାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ *”Military Inc.: Inside Pakistan’s Military Economy”*ରେ ଏହି ବାସ୍ତବତା ବିଷୟରେ ଗଭୀର ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି। ପାକିସ୍ତାନ ସେନା ଦେଶରେ ୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରକାରର ବ୍ୟବସାୟ ପରିଚାଳନା କରୁଛି। ଏହା ମଧ୍ୟରେ ରିଅଲ ଇଷ୍ଟେଟ, ସିମେଣ୍ଟ, ଖାଦ, ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ, ଡେୟାରୀ, ପରିବହନ ଓ ଆବାସ ସମେତ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ର ସାମିଲ ରହିଛି। ରିଅଲ ଇଷ୍ଟେଟ ହେଉଛି ସେନାର ସବୁଠାରୁ ବୃହତ ବ୍ୟବସାୟ, ଯେଉଁଠାରେ ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷାର ନାଁରେ ଜମି ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ବ୍ୟବସାୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଆୟ ସେନା ମୁଖ୍ୟ ଓ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଚୁର ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଯୋଗାଇ ଦେଇଥାଏ।
ସେନା ପରିଚାଳିତ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଫୌଜୀ ଫାଉଣ୍ଡେସନ, ଆର୍ମି ଓ୍ବେଲଫେୟାର ଟ୍ରଷ୍ଟ, ଶାହୀନ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ଓ ବାହରିଆ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ଆଦି ଅନ୍ୟତମ। ଏହି ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିର ଏକ ବୃହତ ଅଂଶ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ। ତେବେ, ଏହି ବ୍ୟବସାୟିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସମ୍ପର୍କିତ ଆର୍ଥିକ ତଥ୍ୟ ସାର୍ବଜନୀନ ଭାବେ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଏ ନାହିଁ, ଯାହା ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଥାଏ।
ଜେନେରାଲ ଅସିମ ମୁନିରଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଓ ଜୀବନଶୈଳୀ ପାକିସ୍ତାନର ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ସହ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିପରୀତ। ସୂଚନା ଅନୁସାରେ, ତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୬୭.୭୫ କୋଟି ଟଙ୍କା, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ଦେଶର ଅନ୍ୟତମ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାମିଲ କରିଛି। ତାଙ୍କ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଉଛି, ଯାହା ଅନେକ ପାକିସ୍ତାନୀଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭିନ୍ନ। ଏହା ସହିତ, ସେନାର ବ୍ୟବସାୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ଆୟ ତାଙ୍କୁ ଏକ ସିଇଓ ଭଳି ଅବସ୍ଥାନ ପ୍ରଦାନ କରିଛି।
ପାକିସ୍ତାନ ସେନା କେବଳ ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନୁହେଁ, ବରଂ ଅର୍ଥନୀତିରେ ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଏହା ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିର ଏକ ବୃହତ ଅଂଶ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଛି, ଯାହା ଅନେକ ସମୟରେ ସରକାରୀ ନୀତି ଓ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ। ତେବେ, ଏହି ବ୍ୟବସାୟିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ବଚ୍ଛତାର ଅଭାବ ଅନେକ ବିବାଦର କାରଣ ହୋଇଛି। ସେନାର ଏହି ଅର୍ଥନୈତିକ ଶକ୍ତି ଦେଶର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି।
ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରର ପହଲଗାମରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ପାକିସ୍ତାନର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଆହୁରି ଖରାପ ହୋଇଛି। ଏହି ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ଅନେକେ ଜେନେରାଲ ମୁନିରଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରୁଛନ୍ତି, କାରଣ ତାଙ୍କର କିଛି ବିବାଦୀୟ ବୟାନ ଏହାକୁ ଉସକାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ, ତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଓ ଜୀବନଶୈଳୀ ଦେଶର ସାଧାରଣ ନାଗରିକଙ୍କ ସଙ୍କଟରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୂରରେ ରହିଛି। ପାକିସ୍ତାନ ସେନାର ଏହି ବ୍ୟବସାୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଓ ଜେନେରାଲ ଅସିମ ମୁନିରଙ୍କ ଧନସମ୍ପତ୍ତି ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛି। ଏହା ଏକ ଏଭଳି ବାସ୍ତବତା, ଯାହା ପାକିସ୍ତାନର ଅଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଗତିଶୀଳତାକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଛି।
