ନିର୍ବାଚନରେ ଆଦର୍ଶ ଆଚରଣ ବିଧି କ’ଣ? ଲାଗୁ ହେବା ପରେ କାହା ଉପରେ ଲାଗିଯାଏ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ? ଜାଣନ୍ତୁ…

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧୬।୩: ୨୦୨୪ ଲୋକ ସଭା ସହ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନସଭା ଲାଗି ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି। ଦେଶରେ ୭ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଥିବା ବେଳେ ଜୁନ୍‌ ୪ରେ ଫଳାଫଳ ଆସିବ। ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ଘୋଷଣା ହେବା ସହ ସାରା ଦେଶରେ ଆଦର୍ଶ ଆଚରଣ ବିଧି ଲାଗୁ ହୋଇଛି। ତେବେ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ନିରପେକ୍ଷ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଲାଗି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ନିୟମକୁ ଆଚରଣ ସଂହିତା କୁହାଯାଏ। ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଶେଷ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଜାରି ରହିବ। ତେବେ ଏହା ଲାଗୁ ହେବା ପରେ କେଉଁ ଜିନିଷ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲାଗିଯାଏ ଜାଣି ରଖନ୍ତୁ…

ରାଜନୈତିକ ଦଳର ସହମତିରେ ଆଚରଣ ବିଧି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହା ଲାଗୁ ହେବା ପରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏବଂ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ଉପରେ କିଛି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲାଗିଥାଏ। ଫଳରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରାର୍ଥୀ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିବାରେ ସମାନ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ପାଇଥାନ୍ତି।

ନିର୍ବାଚନ ଆଚରଣ ବିଧି କେବଳ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏବଂ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ନୁହେଁ। ଏହା କେନ୍ଦ୍ର କିମ୍ବା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କିମ୍ବା ଆଂଶିକ ଆର୍ଥିକ ଅନୁଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ ସମସ୍ତ ସଂଗଠନ, କମିଟି, ନିଗମ ଯେପରିକି ଡିଡିଏ, ଜଳ ବୋର୍ଡ ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ। ଏହି ସଂଗଠନଗୁଡିକ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ସଫଳତାକୁ ବିଜ୍ଞାପନ କରିବା କିମ୍ବା ନୂତନ ସବ୍‌ସିଡି ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ଆଚରଣ ବିଧି ଉଲ୍ଲଂଘନ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ

-ଥରେ ଆଚରଣ ସଂହିତା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ, ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦଳକୁ ଲାଭ କରୁଥିବା କୌଣସି ଘଟଣାରେ ସାଧାରଣ ଟଙ୍କା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।

-ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ସରକାରୀ ଯାନ, ସରକାରୀ ବିମାନ କିମ୍ବା ସରକାରୀ ମେଶିନର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।

-କୌଣସି ଦଳ କିମ୍ବା ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ସ୍ବାର୍ଥ ପାଇଁ ସରକାରୀ ଯାନ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ ନାହିଁ।

-ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସରକାରୀ ଘୋଷଣା, ଉଦ୍‌ଘାଟନ, ଭିତ୍ତି ପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କିମ୍ବା ଭୁମି ପୂଜନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।

-ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କିମ୍ବା ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ ସମସ୍ତ ଅଧିକାରୀ / ପଦାଧିକାରୀଙ୍କ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଏବଂ ପୋଷ୍ଟିଂ ଉପରେ ଏକ ନିଷେଧାଦେଶ ରହିବ।

-ପ୍ରିଣ୍ଟ ଏବଂ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ମିଡିଆରେ ଦଳର ସଫଳତା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବିଜ୍ଞାପନ ପାଇଁ ସରକାରୀ କୋଷରୁ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।

-ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଶାସକ ଦଳ ଦ୍ୱାରା ଲଗାଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ହୋର୍ଡିଂ/ବିଜ୍ଞାପନ ତୁରନ୍ତ ହଟାଯିବ।

-କୌଣସି ଦଳ, ପ୍ରାର୍ଥୀ କିମ୍ବା ସମର୍ଥକଙ୍କ ପାଇଁ ରାଲି କିମ୍ବା ଶୋଭାଯାତ୍ରା କିମ୍ବା ନିର୍ବାଚନୀ ସଭା ଆୟୋଜନ ପାଇଁ ପୋଲିସର ପୂର୍ବ ଅନୁମତି ନେବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ।

-କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଜାତି କିମ୍ବା ଧର୍ମ ଆଧାରରେ ଭୋଟରଙ୍କଠାରୁ ଭୋଟ ମାଗି ପାରିବେ ନାହିଁ।

-ମନ୍ତ୍ରୀ / ରାଜନେତା / ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡିକର ସମସ୍ତ ସନ୍ଦର୍ଭ ସଂପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟ / କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସରକାରୀ ୱେବସାଇଟରୁ ଅପସାରିତ  କରିଦିଆଯାଏ।

-କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ସର୍ବନିମ୍ନ ସମର୍ଥନ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ ଶାସକ ଦଳକୁ ନିର୍ବାଚନ  ଆୟୋଗଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ।

ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏବଂ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ  ଆଚରଣ ବିଧି ନିୟମ ପାଳନ କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଅଟେ। ଆଚରଣ ସଂହିତା ଉଲ୍ଲଂଘନକୁ ଆୟୋଗ ଗୁରୁତର ସହ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଉଲ୍ଲଂଘନକାରୀ ପ୍ରାର୍ଥୀ କିମ୍ବା ରାଜନୈତିକ ଦଳ ବିରୋଧରେ ନିର୍ବାଚନ  ଆୟୋଗ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିପାରନ୍ତି। ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଲଂଘନ ଘଟିଛି ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ନିଆଯାଇପାରେ। ଘଟଣାର ଗମ୍ଭୀରତାକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିବାରୁ ରୋକି ପାରିବେ। ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ଏକ ଅପରାଧିକ ମାମଲା ମଧ୍ୟ ଦାଖଲ କରାଯାଇପାରେ। ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଜେଲ ଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଅଛି।