ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରରେ ସଫଳ ବୈବାହିକ ଜୀବନ ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି।
ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ସ୍ତ୍ରୀ-ସ୍ବାମୀ ସମ୍ପର୍କ ରଥର ଦୁଇଟି ଚକ ପରି। ପରିବାର ଚଳାଇବାବେ ଉଭୟଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି। ସୁଖୀ ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ମଣିଷ ପାଇଁ ଗର୍ବ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ତାଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ବୈବାହିକ ଜୀବନ ସଫଳ ପାଇଁ କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ ଜାଣନ୍ତୁ।
> ଉଭୟ ସ୍ବମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଭଦ୍ର ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ୍ । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନମ୍ରତା ସହିତ ହୃଦୟରେ ରହିପାରିବ । ଭଦ୍ର ବ୍ୟବହାର କ୍ରୋଧକୁ ଦୂର କରିଥାଏ। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଝଗଡା ହେବାର କମ୍ ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ। ଏହା ସହିତ ସମ୍ମାନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ।
>ତାଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, କ୍ରୋଧକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିଲେ ବୈବାହିକ ଜୀବନ ସଫଳ ହୁଏ। ବାସ୍ତବରେ, ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କ୍ରୋଧିତ ହୁଏ, ସେ ଭଲ ଏବଂ ମନ୍ଦ ଜାଣିପାରେ ନାହିଁ । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦ ହୋଇପାରେ।
> ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ବିତର୍କ ସମୟରେ ସ୍ତ୍ରୀ-ସ୍ବାମୀ ପରସ୍ପର କଥାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଉଚିତ । ସାଧାରଣତଃ ଦେଖାଯାଏ ଯେ, କିଛି ଛୋଟ ଜିନିଷ ଉପରେ ବିତର୍କ ସମୟରେ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ମାନକୁ ଭୁଲିଯାନ୍ତି। ଏପରି ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ଯାହା ହୃଦୟକୁ ଦୁଃଖ ଦେଇଥାଏ। ତେଣୁ ସର୍ବଦା କଥା ହେବା ସମୟରେ ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଉଚିତ।
