ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର ରୋଗ ନାରୀମାନଙ୍କୁ ହୋଇଥାଏ। ଅସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ଆହାର, ବାହାର, ଦୂଷିତ ପରିବେଶ, ଅତ୍ୟଧିକ ପରିଶ୍ରମ, ମାସିକ ଋତୁସ୍ରାବ ସମୟରେ ପରିଷ୍କାର ନ ରହିବା ଦ୍ୱାରା ଏହି ରୋଗ ଉପତ୍ତ୍ତିର କାରଣ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ରୋଗୀର ଯୌନାଙ୍ଗ ସର୍ବଦା ଅସ୍ବଚ୍ଛ ଓ ଦୁର୍ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଲଜ୍ଜା ଓ ସଙ୍କୋଚ କରି ଉକ୍ତ ରୋଗକୁ ଲୁଚାଇଥାନ୍ତି। ଯଦ୍ଦ୍ବାରା ରୋଗୀ ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ସ୍ତରରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ମଳିନ ପଡ଼ିଯାଏ। ଏବେ ଶତକଡ଼ା ୬୫ ପ୍ରତିଶତ ନାରୀ ଏହି ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ । ଏହି ରୋଗର କାରଣ ଓ ପ୍ରତିକାର ଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରାଯାଇପାରିବ।
ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଧଳାସ୍ରାବ। ଏହାକୁ Leucorrhoea କୁହାଯାଏ। ଅର୍ଥାତ୍ Leuco (ଧଳା) ଏବଂ Orrhoea (ସ୍ରାବ) ଅଟେ।
କାରଣ : ଶରୀର ବିକାରଗ୍ରସ୍ତ କାରଣରୁ ଜରାୟୁରୁ ଅସ୍ବାଭାବିକ ବା ସର୍ବଦା ଧଳାସ୍ରାବ ଯୌନାଙ୍ଗରୁ ନିର୍ଗତ ହେବାକୁ ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର କୁହାଯାଏ। ଏହି ରୋଗରେ କୌଣସି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର କଷ୍ଟ ବା ପୀଡ଼ା ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ପୀଡ଼ାକୁ ଏକତ୍ର କରି ରୋଗୀକୁ କଷ୍ଟ ଦେଇଥାଏ।
ଏହି ରୋଗର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଅହିତକର ଆହାର, ଦୂଷିତ ପରିବେଶ ଅର୍ଥାତ୍ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ତେଲ, ଲୁଣ, କଟୂ, ବାସି, ଖଟା, ଅଧିକ ରାଗ ଓ ତେଲମସଲାଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ, ଫାଷ୍ଟଫୁଡ୍, ଲୁଣି ମାଛ, ଶୁଖୁଆ, କଙ୍କଡ଼ା ଆଦି ଅଧିକ ପରିମାଣର ଭୋଜନ ଦ୍ୱାରା ଖାଦ୍ୟର ଅନୁପଯୁକ୍ତ ସମୟ, ଯୌନାଙ୍ଗରେ ଦୂଷିତ କପଡ଼ା ବ୍ୟବହାର କରିବା, ଯୌନାଙ୍ଗ ଅପରିଷ୍କାର ରହିବା ଦ୍ୱାରା ଧଳାସ୍ରାବ ହୋଇଥାଏ। ଏତଦ୍ବ୍ୟତୀତ ସିଫିଲିସ୍, ଗନେରିଆଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ଯୌନ ସମ୍ବନ୍ଧ ସ୍ଥାପନାର ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର ହୋଇଥାଏ। ଏହି କାରଣରୁ ଯୋନିକଣ୍ଡୁ ଉପତ୍ନ୍ନ ହୋଇଥାଏ। ଯାହାଦ୍ୱାରା ଅପରିଷ୍କାର ଜିନିଷ ବା ଅଙ୍ଗୁଳି ଦ୍ୱାରା କୁଣ୍ଡାଇଲେ ମଧ୍ୟ ସଂକ୍ରମଣ ହୋଇ ଏହି ରୋଗ ବଢ଼ିଯାଏ। ଏହି ରୋଗ ପୁରାତନ ହେଲେ ଶରୀର ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଏ। ରୋଗୀ ସର୍ବଦା ଶୋଇବାକୁ ଇଚ୍ଛାକରେ ଓ ଚିଡ଼ିଚିଡ଼ା ହୋଇଯାଏ। ହାତଗୋଡ଼, ଅଣ୍ଟା ଦରଜ ହୁଏ, ଜ୍ୱର ହେଲାପରି ଲାଗେ। ସର୍ବଦା ଥଣ୍ଡା ଧରେ। ହାତ, ପାଦ, ମୁଖ ମଧ୍ୟ ଜ୍ୱଳନ ହେଲାପରି ଲାଗେ। ମାସିକ ଋତୁସ୍ରାବ ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ହୋଇ ନ ଥାଏ। ପରିସ୍ରା ମଧ୍ୟ ଜ୍ୱଳନ କରେ ଓ ହଳଦିଆ ପରିସ୍ରା ହୋଇଥାଏ।
ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ : ରୋଗ ଆରମ୍ଭରୁ ରୋଗୀକୁ ଅଜୀର୍ଣ୍ଣ, ଅରୁଚି, ଅଗ୍ନିମାନ୍ଦ୍ୟ, ଅମ୍ଳପିତ୍ତ, ମୁଣ୍ଡବ୍ୟଥା, ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା, ଦୁର୍ବଳ ଲାଗିବା, ଧଳାସ୍ରାବ ସମୟରେ ସାମାନ୍ୟ କଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ରୋଗ ପୁରୁଣା ହେଲେ ସ୍ରାବରୁ ଉତ୍କଟ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ହୋଇଥାଏ। ଲୁଗାରେ ସ୍ରାବର ଦାଗ ଲାଗି ରହେ ଧୋଇଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଛାଡ଼େ ନାହିଁ। ଏହି ରୋଗ ବହୁଦିନ ଧରି ଲାଗି ରହିଲେ ଭୋକ କମିବା, ଓଜନ କମିବା, ରକ୍ତାଦି କମିବା, ପୂରା ଶରୀର ବ୍ୟଥା ହେବା ଏବଂ ଦେହରେ ଜ୍ୱଳନ ହୋଇଥାଏ।
ଅନେକ ସମୟରେ ସନ୍ତାନହାନି, ଶରୀରର ରୁକ୍ଷତା, ଜ୍ୱର, କୋଷ୍ଠକାଠିନ୍ୟ ମୁଖମଣ୍ଡଳ ମଳିନ ଦେଖାଯିବା, ଆଖି ଭିତରକୁ ପଶିଯିବା, ଅନ୍ୟମନସ୍କ ଆଦି ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଏ। ଯୌନାଙ୍ଗରେ ସ୍ରାବ ଲାଗିବା ଦ୍ୱାରା ଯୌନାଙ୍ଗ କୁଣ୍ଡାଇହେବା ସହ ଘା ହୋଇଥାଏ। ଧଳାସ୍ରାବ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ହେଲେ ଜରାୟୁର ଶ୍ଳୈଷ୍ମିକ ଝିଲ୍ଲୀର ବିକୃତାବସ୍ଥା ଘଟି ମୋଟା ଓ ଅଠାଳିଆ ସ୍ରାବ ହୋଇଥାଏ। ରୋଗ ପୁରାତନ ହେଲେ ଜରାୟୁ କର୍କଟ ମଧ୍ୟ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ରହିଥାଏ। ବିନା ଚିକିତ୍ସକଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ବାରମ୍ବାର ଗର୍ଭ ନଷ୍ଟ ପାଇଁ ଔଷଧ ସେବନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ସ୍ରାବ ହୋଇଥାଏ।
ପ୍ରତିକାର : ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର ରୋଗୀ ଶୁଦ୍ଧ ଆହାର, ସୁସ୍ଥ ପରିବେଶରେ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ଓ ସର୍ବଦା ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଭୋଜନ କରିବା ଉଚିତ।
ଅନୁଭୂତ ଚିକିତ୍ସା :
୧- ଅଁଳାଚୂର୍ଣ୍ଣ ୮ଭାଗ, ଚିନି ୧ଭାଗ ମିଶାଇ ରଖିବେ। ସକାଳ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ୨ରୁ ୩ଗ୍ରାମ୍ ମାତ୍ରାରେ ମହୁ ମିଶାଇ ସେବନ କରିବେ।
୨- ଦାରୁଦଳଦୀ କ୍ୱାଥ ଓ ମହୁ କିଛିଦିନ ସେବନ କଲେ ଉପଶମ ମିଳେ।
୩- ଅଶୋକ ଛାଲିର କ୍ୱାଥ ଓ ମହୁ କିଛିଦିନ ସେବନ କଲେ ଉପଶମ ମିଳେ।
୪- ପାଚିଲାକଦଳୀ କଞ୍ଚା ଗୋଦୁଗ୍ଧରେ ଚକଟି ଖାଇଲେ ରୋଗରୁ ଉପଶମ ମିଳିଥାଏ।
୫- ହରିହରିକା ପତ୍ରର ରସ ଓ ମହୁ କିଛିଦିନ ସେବନ କଲେ ରୋଗରୁ ଉପଶମ ମିଳିଥାଏ।
୬- ରୋଗୀ ଅମ୍ଳ, ତିକ୍ତ, କଟୁ, ବାସି, ଅଧିକ ରାଗ, ତେଲମସଲାଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଓ ଗରିଷ୍ଠ ଖାଦ୍ୟ ଫାଷ୍ଟ ଫୁଡ୍ ସେବନ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।
ଏପରି ବହୁ ଶାସ୍ତ୍ରସମ୍ମତ ମତ ମଧ୍ୟ ରହିଅଛି, ଯଦ୍ଦ୍ବାରା ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର ରୋଗରୁ ଉପଶମ ମିଳେ। ଏତଦ୍ଭିନ୍ନ ଆୟୁର୍ବେଦରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଔଷଧ ମାନ ଅଛି; ଯଥା ପୁଷ୍ପ୍ୟାନୁଗ ଚୂର୍ଣ୍ଣ, ପ୍ରଦରାନ୍ତକ ଲୌହ, ଲାଧ୍ରାଦି ଚୂର୍ଣ୍ଣ, ଅଶୋକାରିଷ୍ଟ, ମେଥିମୋଦକ, ପ୍ରତଙ୍ଗାସବ ଆଦି ସେବନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଶ୍ୱେତପ୍ରଦର ରୋଗରୁ ଉପଶମ ମିଳିଥାଏ।
ବିଶେଷ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ : ରୋଗୀ ଔଷଧ ସେବନ ପୂର୍ବରୁ ଅଭିଜ୍ଞ ଆୟୁର୍ବେଦ ଚିକିତ୍ସକଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ କରି ଯଥାବିଧି ଔଷଧ ସେବନ କରିବା ଉଚିତ। ବିନା ଚିକିତ୍ସକଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ କୌଣସି ଔଷଧ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇ ପାରେ।
-ଡାକ୍ତର ରଙ୍ଗନାଥ ଦାଶ
ପୁରୀଘାଟ ଥାନା ପାଖ, କଟକ-୯
ମୋ : ୯୪୩୭୦ ୧୯୯୬୦