ବାର ମାସରେ ତେର ପର୍ବର ଦେଶ ଭାରତ ହୋଇଥିବାରୁ ପର୍ବପର୍ବାଣି ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ। ପର୍ବପର୍ବାଣି କଥା ଉଠିଲା ମାତ୍ରେ ପୂଜା କଥା ଆପଣାଛାଏଁ ମନକୁ ଆସିଥାଏ। ବିନା ପୂଜାରେ ଭାରତରେ ପର୍ବ ପାଳନ ଏକରକମ ଅସମ୍ଭବ। ତେଣୁ ବେଶ୍ ଛୋଟବେଳରୁ ମଣିଷ ପର୍ବପର୍ବାଣିରେ ଈଶ୍ୱରଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବାର ପରମ୍ପରା ସହ ଯୋଡି ହୋଇଥାଏ।
ପିଲାଦିନେ ବେଶ୍ ଆଗ୍ରହର ସହ ମଣିଷ ସକାଳୁ ଉଠି ଗାଧେଇ ପାଧୋଇ ପୂଜା କରିବା ପାଇଁ ବାହାରି ଥାଏ। ସେ ସରସତୀ ପୂଜା ହେଉ କି ଗଣେଶ ପୂଜା ମଣିଷ ମନରେ ପୂଜାକୁ ନେଇ ବେଶ୍ ଉତ୍ସାହ ଥାଏ। ନୂଆ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ଗାଁ ସାହି ବୁଲିବା ହେଉ କିମ୍ବା ପଙ୍ଗତରେ ବସି ଭୋଜିରେ ପୁରି ଖିରି ଖାଇବା ଏସବୁ ଭିତରେ ପୂଜାକୁ ନେଇ ପିଲା ମନରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ନୂଆ ନୂଆ ଆକର୍ଷଣ ସବୁ ଦାନା ବାନ୍ଧୁଥାଏ। ସେ ବୁଝି ନ ଥାଏ ଈଶ୍ୱର କ’ଣ । ସେ ଏକଥା ବି ବୁଝି ନ ଥାଏ ଯେ ପୂଜା କାହିଁକି ହେଉଛି ? ତଥାପି ସେ ଆନନ୍ଦ ଉଠାଏ। ଭୋଗକୁ ଉପଭୋଗ କରେ । ନୂଆ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ରଙ୍ଗିନ ପ୍ରଜାପତି ପରି ଉଡି ବୁଲୁଥାଏ । ଟିକିଏ ବଡ ହେଲା ପରେ ପିଲାଟି ଆଉ ପୂଜାକୁ ଦେଖୁଥିବା ଦର୍ଶକ ହୋଇ ରହେନାହିଁ ବରଂ ଛୋଟକାଟିଆ ସହାୟକ ହୋଇ ଯାଇଥାଏ। ଗୁରୁଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ନିମନ୍ତ୍ରଣପତ୍ର ବାଣ୍ଟିବା ହେଉ ବା ଗାଁର ଆମ୍ବତୋଟାର ପତ୍ର, ନତୁବା ଗେଣ୍ଡୁଫୁଲ ଆଣି ମାଳ କରି ସ୍କୁଲ ଘର ସଜାଇବା ହେଉ ସେ ସବୁଥିରେ ସେ ଆନନ୍ଦ ପାଏ। ନୂଆ ପୋଷାକ ଆଉ ସୁମିଷ୍ଟ ଭୋଜନ ତା’ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣ ପାଲଟି ଥାଏ। ଧୀରେ ଧୀରେ ସେ ବୁଝି ସାରିଥାଏ ଯେ ପୂଜା ଗୋଟେ ଏମିତି ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯେଉଁଥିରେ ତା’ର ଉପସ୍ଥିତି ଅନିବାର୍ଯ୍ୟ।
ଶିଶୁଟି କିଶୋର ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିଲା ବେଳକୁ ସହାୟକରୁ ଆୟୋଜକ ପାଲଟି ଯାଇଥାଏ। ପୂଜା କରିବା ଭିତରେ ବୁଝିଯାଇଥାଏ ଯେ ପୂଜା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଅର୍ଥ ଦରକାର। ଚାନ୍ଦା ମାଗିବା ହେଉ କିମ୍ବା ଫୁଲ ଚୋରି ହେଉ ଏ ସବୁ କଳା ଆୟତ୍ତ କରିବା ଭିତରେ କିଶୋର ଜଣଙ୍କ ପୋଖତ ଆୟୋଜକ ବନି ଯାଇଥାଏ। ସେ ଜାଣି ଯାଇଥାଏ ଯେ ବହୁତ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ କିଛି କିଛି ଝଡେଇ ପାରିଲେ ହିଁ ବଡ ବଡ ପୂଜା କରିବା ସମ୍ଭବ ହୁଏ। ସେ କାହାଠାରୁ ଅର୍ଥ ତ ଆଉ କାହାଠାରୁ ରାଶନ ଯୋଗାଡ କରିବାରେ ଲାଗିପଡେ। ସେ ବୁଝି ପାରିଥାଏ ଯେ ପୂଜା ଖାଲି ଗୋଟିଏ ବାହାନା, ବରଂ କ୍ଷମତାକୁ ଧରି ରଖିବାକୁ ହେଲେ ଏହି ପୂଜା ଆଉ ପର୍ବକୁ ବାହନ କରିବା ଜରୁରୀ। ବୋଧହୁଏ ଏହା ହିଁ ତାକୁ ବଡ ହେଲେ ଆହୁରି ବଡ ଓ ତହୁଁ ବଡ ପୂଜା କରିବାର ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖାଇଥାଏ।
ଆୟୋଜକରୁ ପ୍ରଯୋଜକ ପାଲଟି ଯାଏ। ନିଜର ପତିଆରା ଦେଖାଇବା ପାଇଁ ପକେଟରୁ ପାଞ୍ଚ ପଚିଶ କାଢି ପୂଜା ପେଣ୍ଡାଲର ଭାଇ ବନି ଯାଇଥାଏ। ପୂଜା ହେଉ ବା ଭସାଣି ତା’ ନାମର ଜୟ ଜୟକାର ଶୁଣିବା ପାଇଁ ସେ ବ୍ୟସ୍ତ ହେଉଥାଏ। ଏମିତିରେ ବେଶ୍ କିଛି ବର୍ଷ ସେ କାଟି ଦେଇଥାଏ। ସେ ଭାବୁଥାଏ ଯେ ପୂଜା ତା’ ପାଇଁ ହିଁ ହେଉଛି। ସେ ନ ଥିଲେ ବୋଧହୁଏ ପୂଜା ହୋଇପାରି ନ ଥାନ୍ତା। ପୂଜାକୁ ଧୁମଧାମରେ କରିବା ନିଶାରେ ନିଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ବଢାଇବାକୁ ସେ ଲାଗି ପଡିଥାଏ। କେତେବେଳେ ପୂଜା କମିଟି ସମ୍ପାଦକ ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ସାହି ସଭାପତି ଏ ସବୁ ଉପାଧି ଗୋଟାଉ ଗୋଟାଉ ସେ ନିଜକୁ ପୂଜାଠାରୁ ବଡ ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ କରି ଦେଇଥାଏ।
ବୟସ ବଢି ବଳ ହଟି ସାରିଥାଏ। ପୂଜା ପେଣ୍ଡାଲ ବୁଲିବା ତା’ପାଇଁ କଷ୍ଟକର ହୁଏ। ସେ ହଠାତ୍ ନିଜକୁ ନିଃସଙ୍ଗ ମନେକରେ। ତା’ଘର ଚାରିପାଖେ ବାଜୁଥିବା ଲାଉଡ୍ସ୍ପିକର ଅସହ୍ୟ ମନେହୁଏ। ରାତି ସାରା ଜଳୁଥିବା ନିଅନ ଆଲୁଅ ତା’ ଆଖିକୁ କଷ୍ଟ ଦିଏ। ଭିଡ ଭିତରେ ସେ ଏକୁଟିଆ ମନେକରେ । ତାକୁ ଲାଗେ ମୂର୍ତ୍ତି ଭିତରେ ଈଶ୍ୱର ନାହାନ୍ତି । ସେ ଖୋଜି ବୁଲେ ହାତ ତିଆରି ଫୁଲମାଳ, ପଙ୍ଗତ ଭୋଜନ ଓ ନିରଡାମ୍ବର ଆୟୋଜନ କିନ୍ତୁ ସେ ସବୁ ଆଉ ମିଳେ ନାହିଁ ବରଂ ଏସବୁ କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ କାଳର କରାଳ ଗର୍ଭରେ ବିଲୀନ ହୋଇ ଯାଇଥାଏ । ପୂଜାରୁ ଭକ୍ତି ହଟି ସାରିଥାଏ। ସିଏ ଭୁଲିଯାଇଥାଏ ଯେ ପର୍ବକୁ ବିଷାକ୍ତ କରି ବାହ୍ୟ ଚାକଚକ୍ୟର ଏ ଆଡମ୍ବର ସେ ଅତୀତରେ ନିଜେ ହିଁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ପୂଜାକୁ ବଡ କରି ବାହାବା ନେବାର କୁତ୍ସିତ ପରମ୍ପରାର ଜନକ ବି ସେ ନିଜେ। କେବଳ ମନଦୁଃଖ କରିବା କିମ୍ବା ଅନୁଶୋଚନା କରିବା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କିଛି କରିବାର ଯୁ ନ ଥାଏ।
ମୋଟ ଉପରେ ଦର୍ଶକରୁ ସହାୟକ ଆଉ ସହାୟକରୁ ଆୟୋଜକ ଏବଂ ଆୟୋଜକର ଜୀବନଚକ୍ର ପୂରା ହେଲା ପରେ ମଣିଷ ପୂଜାଠାରୁ ନିଜେ ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ ଆଉ ପୂଜାକୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ନେଇଥାଏ। ଜୀବନର ଶେଷ ସମୟରେ ପୂଜା, ପର୍ବ ଆଉ ଏହାଜନିତ ସ୍ମୃତିକୁ ଧରି ନିଃସଙ୍ଗତାରେ ଜୀବନ କାଟିଥାଏ।
ରୁଦ୍ର ପ୍ରସନ୍ନ ରଥ
ଧବଳଗିରି ଯାଜପୁର ରୋଡ଼
୭୯୭୮୬୭୧୭୭୬