ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧।୨: କେନ୍ଦ୍ର ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ସରକାର ୩.୦ର ବଜେଟ ଲୋକସଭାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେଛଛି। ୨୦୧୪ରେ ମୋଦି ସରକାର କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପରେ, ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତରାମନ ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ୧୪ତମ ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି। ଗତ ବର୍ଷ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୪ରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି ନେତୃତ୍ୱରେ ଜାତୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମେଣ୍ଟ (NDA) ସରକାର ଗଠନ ହେବା ପରେ ଏହା ଏହି ସରକାରଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବଜେଟ।
ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟାପାର ସଚିବ ଏବଂ ମୁଖ୍ୟ ଆର୍ଥିକ ପରାମର୍ଶଦାତାଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ, ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୂତନ ଟିମ୍ ଆଗାମୀ ବଜେଟ ପାଇଁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ସୀତରାମନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି।
ନିର୍ମଳା ସୀତରାମନ
ସୀତରାମନ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ, ଯିଏ ଗୋଟିଏ ଅନ୍ତରୀଣ ବଜେଟ ସହିତ ଲଗାତାର ଅଷ୍ଟମ ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ପୂର୍ବରୁ ମନମୋହନ ସିଂହ, ଅରୁଣ ଜେଟଲୀ, ପି ଚିଦାମ୍ବରମ ଏବଂ ଯଶବନ୍ତ ସିହ୍ନା ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଲଗାତାର ପାଞ୍ଚଟି ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି। ସୀତରାମନ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଅର୍ଥନୀତି ପଢିଥିଲେ। ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ସେ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସମ୍ଭାଳିଛନ୍ତି। ସୀତରାମନ କର୍ନାଟକରୁ ରାଜ୍ୟ ସଭା ସଦସ୍ୟ। ବିଶ୍ୱ ଅନିଶ୍ଚିତତା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବାବେଳେ, ଘରୋଇ ଚାହିଦା ମନ୍ଥର ରହିଥିବା ଏବଂ ଘରୋଇ ନିବେଶ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ନ ଥିବା ସମୟରେ ସୀତରାମନ ୨୦୨୫-୨୬ପାଇଁ ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି।
ତୁହିନ କାନ୍ତ ପାଣ୍ଡେ
ଅର୍ଥ ସଚିବ ତୁହିନ କାନ୍ତ ପାଣ୍ଡେ ସମ୍ପ୍ରତି ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ରାଜସ୍ବ ସଚିବ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ପାଣ୍ଡେ ହେଉଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଶା କ୍ୟାଡରର ୧୯୮୭ ବ୍ୟାଚର ଆଇଏଏସ ଅଧିକାରୀ। ପାଣ୍ଡେ ୨୪ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୧୯ରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପାଇଁ DIPAM ସଚିବ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଅଟକି ରହିଥିବା ସରକାରୀ ବିମାନ କମ୍ପାନୀ ଏୟାର ଇଣ୍ଡିଆର ବିକ୍ରୟ ସମାପ୍ତ କରିବାର ଶ୍ରେୟ ପାଣ୍ଡେଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ। DIPAM ସଚିବ ଭାବରେ, ସେ ଭାରତୀୟ ଜୀବନ ବୀମା ନିଗମକୁ ଶେୟାର ବଜାରକୁ ଆଣିବାରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।
ମନୋଜ ଗୋଭିଲ
ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ କ୍ୟାଡରର ୧୯୯୧ ବ୍ୟାଚ ଆଇଏଏସ ଅଧିକାରୀ ମନୋଜ ଗୋଭିଲ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୪ ଠାରୁ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବ୍ୟୟ ସଚିବ ଅଛନ୍ତି। ଏହା ପୂର୍ବରୁ, ସେ କର୍ପୋରେଟ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ଥିଲେ। ତିନି ଦଶନ୍ଧିରୁ ଅଧିକ ସମୟର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ମଧ୍ୟରେ, ସେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ଅର୍ଥ ଏବଂ ବାଣିଜି୍ୟକ ଟିକସ ଦାୟିତ୍ୱରେ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ଥିଲେ। ବ୍ୟୟ ସଚିବ ଭାବରେ, ଗୋଭିଲ ନୂତନ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା, ବ୍ୟୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଏବଂ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ସମ୍ବଳ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବା ପାଇଁ ଦାୟୀ ରହିବେ।
ଅଜୟ ସେଠ୍
୧୯୮୭ ବ୍ୟାଚ କର୍ନାଟକ ବ୍ୟାଚ ଆଇଏଏସ ଅଧିକାରୀ ଅଜୟ ସେଠ ଏପ୍ରିଲ, ୨୦୨୧ ଠାରୁ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟାପାର ବିଭାଗ (DEA) ସଚିବ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇ ଆସୁଛନ୍ତି। ବଜେଟ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ DEA ସଚିବ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ଏଗୁଡ଼ିକ ଆର୍ଥିକ ଯୋଜନା, ଆନ୍ତଃ-ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସମନ୍ବୟ ଏବଂ ନୀତି ଗଠନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ।
ଅରୁଣିଶ ଚାୱଲା
୧୯୯୨ ବ୍ୟାଚ ବିହାର କ୍ୟାଡର ଆଇଏଏସ ଅଧିକାରୀ ଅରୁଣୀଶ ଚାୱଲା ୧୫ ଦିନ ରାଜସ୍ବ ସଚିବ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପରେ ଜାନୁଆରୀ ୮ ତାରିଖରେ ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ସାର୍ବଜନୀନ ସମ୍ପତ୍ତି ପରିଚାଳନା ବିଭାଗର ସଚିବ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଚାୱଲା ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ସାର୍ବଜନୀନ ଉଦ୍ୟୋଗ ବିଭାଗ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭାଳିଥିଲେ। DIPAM ସଚିବ ଭାବରେ, ଚାୱଲା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସରକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟରେ IDBI ବ୍ୟାଙ୍କର ବିକ୍ରୟ, ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ମୁଦ୍ରୀକରଣ ତଦାରଖ କରିବେ।
ଏମ. ନାଗରାଜୁ
ତ୍ରିପୁରା କ୍ୟାଡରର ୧୯୯୩ ବ୍ୟାଚ ଆଇଏଏସ ଅଧିକାରୀ ଏମ. ନାଗରାଜୁଙ୍କୁ ୧୯ ଅଗଷ୍ଟ, ୨୦୨୪ରେ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଆର୍ଥିକ ସେବା ବିଭାଗରେ ସଚିବ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ସେ ଏହି ବଜେଟରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଫିନଟେକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ନିର୍ମାଣ ଉପରେ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଥିବା ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ। ହାଇଦ୍ରାବାଦ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିବା ନାଗାରାଜୁ ପୂର୍ବରୁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁ ବିକାଶ, ଅର୍ଥ, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଭାଗରେ ସଚିବଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଦବୀରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି। ନାଗରାଜୁ ୨୦୦୮ ରୁ ୨୦୧୨ ମଧ୍ୟରେ ୱାଶିଂଟନରେ ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ ପରାମର୍ଶଦାତା ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି।
ଭି.ଅନନ୍ତ ନାଗେଶ୍ୱରନ
ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ପରାମର୍ଶଦାତା ଭି ଅନନ୍ତ ନାଗେଶ୍ୱରନ ଜଣେ ଲେଖକ ଏବଂ ଶିକ୍ଷକ। ସେ ସୀତାରମଣଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠ ପରାମର୍ଶଦାତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ। ତାଙ୍କର ଭୂମିକା ହେଉଛି ବଜେଟର ସାମଗ୍ରିକ ଅର୍ଥନୈତିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା, ଯାହା ଆଧାରରେ ବଜେଟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ ଏବଂ ବଜେଟ ଭାଷଣ ଲେଖାଯାଏ। ସିଇଏ ତାଙ୍କ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞଙ୍କ ଦଳ ସହିତ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷା ଲେଖନ୍ତି, ଯାହା ବଜେଟ ଉପସ୍ଥାପନର ଗୋଟିଏ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ (୩୧ ଜାନୁଆରୀ) ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବାକୁ ଅଛି। ନାଗେଶ୍ୱରନଙ୍କ ୩ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଏହି ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଶେଷ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ନାଗେଶ୍ୱରନ ଅହମ୍ମଦାବାଦର ଇଣ୍ଡିଆନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ (IIM-A)ରୁ ଏମ୍ବିଏ ଏବଂ ଆମହର୍ଷ୍ଟର ମାସାଚୁସେଟ୍ସ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଡକ୍ଟରେଟ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଛନ୍ତି।