କିଛି ଦିନ ତଳେ ଜଣେ ହ୍ବାଟ୍ସଆପ୍ରେ ଏକ ରିଲ୍ (ଭିଡିଓ) ପଠାଇଥିଲେ। ଏଥିରେ ଗ୍ରୀଷ୍ମଋତୁର ପ୍ରାତଃକାଳରେ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧ ଜେଜେବାପା ଗଁାର କଚ୍ଚା ରାସ୍ତାରେ ସାଇକେଲରେ ନାତୁଣୀକୁ ସ୍କୁଲକୁ ଛାଡ଼ିବାକୁ ଯାଉଥିଲେ। ନାତୁଣୀ ସାଇକେଲ ପଛ କ୍ୟାରିଅରରେ ବସି ଜେଜେଙ୍କୁ ଜାବୁଡ଼ି ଧରିଥିଲା। ଏହା ଦେଖି ଅନୁଭବ କରିହୁଏ ନାତି ନାତୁଣୀଙ୍କ ପାଇଁ ଜେଜେବାପା ସୁପର ହିରୋ। ଏହା ବି ଅନୁମେୟ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିପାଇଁ ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ସାନିଧ୍ୟ କେତେ ମୂଲ୍ୟବାନ୍। କୁହାଯାଏ ଦୁଇଟି ଜିନିଷ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଜ୍ଞାନୀ କରିଥାଏ। ଗୋଟିଏ ହେଲା ପୁସ୍ତକ, ଦ୍ୱିତୀୟଟି ବୃଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସାନିଧ୍ୟ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବୃଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ନାତିନାତୁଣୀଙ୍କ ଯତ୍ନ ନେଇ, ସ୍ନେହ ଦେଇ, ସେମାନଙ୍କୁ ଜୀବନ କୌଶଳ ଶିଖାଇବାରେ ଅପାର ଆନନ୍ଦ ପାଆନ୍ତି। ଘରେ ବୃଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ଅନେକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଆପେ ଆପେ ହୋଇଯାଏ। ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ଆଡ୍ଲର କୁହନ୍ତି, ବୟସ୍କଙ୍କ ଆଲୋଚନାରେ ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ରହିଛି, ଯାହା ଅନେକ ମାନସିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ରୋଗରୁ ଉପଶମ ଦେଇପାରେ। ବେଳେବେଳେ ବୃଦ୍ଧମାନେ ପାଖରେ ଥାଆନ୍ତି, ହେଲେ ସେମାନଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଅଣଦେଖା କରାଯାଏ। ପରେ ଅନେକ ଛୋଟ ବଡ଼ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ। ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ‘ଅତିଥି ତୁମ କବ ଜାଓଗେ’ରେ ଏହା ବହୁତ ଭଲ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।
ଥରେ ଏକ ଟ୍ରେନର କମ୍ପାର୍ଟମେଣ୍ଟରେ କେବଳ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧ ବସିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ଷ୍ଟେଶନରେ ସାତ-ଆଠ ଜଣ ଯୁବକ ସେଥିରେ ଚଢ଼ିଲେ। ସମାନ ବୟସର ପୁଅମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଝଗଡ଼ା ଏବଂ ଦୁଷ୍ଟାମି ଏକ ଅଭ୍ୟାସ ବୋଲି ଧରାଯାଏ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ କହିଲା, ବସି ବସି ବିରକ୍ତ ଲାଗିଲାଣି; କିଛି ଗୋଟେ ମଜା ମସ୍ତି କରିବା। ଚାଲ ସମସ୍ତେ ମିଶି ଏଇ ଟ୍ରେନ୍ ଚେନ୍ ଟାଣିବା। ସେ ତାଙ୍କ କଥା କହିବା ମଝିରେ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ତାଙ୍କୁ ବାଧା ଦେଇ କହିଲା, ଚେନ୍ ଟାଣିଲେ ଟ୍ରେନ ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ। ଟିଟି ଆସିବାମାତ୍ରେ ଆମେ ଅସୁବିଧାରେ ପଡ଼ିବା। ଅଯଥାରେ ଜରିମାନା ହେବ ନଚେତ୍ ଜେଲ୍ ଯିବା। ତୃତୀୟ ପୁଅଟି କହିଲା, ଏପରି କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଆମ ପକେଟରେ କେତେ ଟଙ୍କା ଅଛି ତାହା ଆଗ ଦେଖ ପରେ ମସ୍ତି କରିବ। ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜ ପକେଟ ଖୋଜିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ। କାହା ପକେଟରେ ଶହେ ଟଙ୍କା ଥିଲା ତ କାହା ପାଖରେ ଦୁଇଶହ। ସର୍ବମୋଟ ପନ୍ଦର ଶହ ଟଙ୍କା ହେବ। ନିରବରେ ବସିଥିବା ବୃଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ପୁଅମାନଙ୍କ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଧ୍ୟାନର ସହିତ ଶୁଣୁଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ପୁଅମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଏକ ଧାରଣା ଆସିଲା। ସେ କହିଲା, ଆମେ ଚେନ୍ ଟାଣିଦେବା, ଟିଟି ଆସିଲେ ଏହି ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ନାମ ଦେବା। ଏଥିରେ ମସ୍ତିକୁ ମସ୍ତି, ଆମର ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟ ରହିଯିବ। ସମସ୍ତେ ରାଜି ହୋଇ ହସି ହସି ଚେନ୍ ଟାଣିଲେ। ବ୍ରେକ ଶବ୍ଦ ସହିତ ଟ୍ରେନ୍ ଚକ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା। ଦୁଇ-ଚାରି ମିନିଟ ପରେ ଟିଟି ଆସି ପଚାରିଲେ- ଭାଇ, ଚେନ୍ କିଏ ଟାଣିଛି? ପୁଅମାନେ ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ଆଡ଼କୁ ଇଙ୍ଗିତ କରି କହିଲେ ସେ…! ଟିଟି ବୃଦ୍ଧଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ତୁମେ ଏହାକୁ ଟାଣିଲ କି? ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ପାଖରେ ଖସିଯିବାର କୌଣସି ଉପାୟ ନଥିଲା। ତେଣୁ ସେ ସ୍ବୀକାର କରି କହିଲେ ହଁ, ମୁଁ ଚେନ୍ ଟାଣିଥିଲି। ଆଉ କ’ଣ କରିଥାନ୍ତି? ମୋ ପାଖରେ ପନ୍ଦର ଶହ ଟଙ୍କା ଥିଲା। ଏହି ପିଲାମାନେ ବଳପୂର୍ବକ ମୋ’ଠାରୁ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଗଲେ। ଦୟାକରି ମୋ ଟଙ୍କା ଫେରାଇ ଆଣନ୍ତୁ। ତୁମର ବଡ଼ ଉପକାର ହେବ। ଟିଟି ରେଳବାଇ ପୋଲିସକୁ ଫୋନ୍ କଲେ। ପୁଅମାନଙ୍କ ପକେଟ ଖୋଜିବା ପରେ ପନ୍ଦର ଶହ ଟଙ୍କା ମିଳିଲା। ପୋଲିସ ବୃଦ୍ଧଙ୍କୁ ଟଙ୍କା ଦେଇ ପୁଅମାନଙ୍କୁ ନେଇଗଲେ। ବୃଦ୍ଧ ଜଣକ ଧୀର ସ୍ବରରେ କହିଲେ, ମୋର ଚୁଟି ଏମିତି ଧଳା ହୋଇନି। ବୟସ୍କମାନେ ସମୟ ଆଧାରରେ ସମସ୍ୟାର ଉପଯୁକ୍ତ ସମାଧାନ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବୁଝାଯାଇପାରିବ। ଆଚରଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟତଃ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଅପରିପକ୍ୱତାରେ ଏହାକୁ ଏକ ଶିକ୍ଷା ଭାବରେ ଦେଖାଯାଇପାରେ। ସତ୍ୟ ହେଉଛି ବୟସ୍କମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଅଭିଜ୍ଞତା ମାଧ୍ୟମରେ ଯୁବପିଢ଼ିକୁ ଠିକ୍ ଏବଂ ଭୁଲ୍ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ବୁଝାଇ ପାରନ୍ତି ଏବଂ କଷ୍ଟକର ପରିସ୍ଥିତିର ମୁକାବିଲା କରିବାର ଉପାୟ କହିପାରନ୍ତି। ବୁଢ଼ା ହୋଇଥିବା ବୃକ୍ଷ ଫଳ ନଦେଲେ ବି ସେମାନଙ୍କର ଛାଇ ବହୁତ ସାନ୍ତ୍ୱନାଦାୟକ। ସେଥିପାଇଁ ପରିବାରର ବୟସ୍କମାନଙ୍କ ସେବା କରିବା ସର୍ବଦା ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ପୂଜା ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ବୃଦ୍ଧମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅଭିଜ୍ଞତା, ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଦ୍ୱାରା ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିକୁ ଶିକ୍ଷା ଦେଇପାରିବେ। ପରିବାରକୁ ମଜଭୁତ କରିପାରିବେ। ଘରର ଚାରିକାନ୍ଥ ମଧ୍ୟରେ ପାରିବାରିକ ବିବାଦର ସମାଧାନ କରିବାର ଶକ୍ତି ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଅଛି।
ବୃଦ୍ଧମାନେ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି କରନ୍ତି। ସାମାଜିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି। ସେମାନେ ପରିବାରର ରୀତିକୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ିକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରନ୍ତି। ଘରେ ନିଜ ମାତୃଭାଷାରେ କଥା ହେବା ଦ୍ୱାରା ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ି ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ବହୁତ କିଛି ଶିଖନ୍ତି। କଥାରେ ପ୍ରବାଦ ମିଶ୍ରଣ କରି ପିଲାମାନଙ୍କ ହୃଦୟ ଏବଂ ମନ ଉପରେ ଏପରି ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାନ୍ତି, ଯାହାକୁ ପିଲାମାନେ ସାରାଜୀବନ ମନେରଖନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଘରେ ସୁରକ୍ଷାର ଭାବନା ପ୍ରଦାନ କରେ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବୃଦ୍ଧ ହେଉଛନ୍ତି ସମାଜର ସେହି ପ୍ରଦୀପ, ଯେଉଁମାନେ ଅନ୍ଧାରରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକ ବିସ୍ତାର କରନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ଆଖିରେ ଲୁଚି ରହିଥିବା କାହାଣୀ, ସେମାନଙ୍କ କଥାରେ ଥିବା ଜ୍ଞାନ ଆମକୁ ଶିକ୍ଷାଦିଏ ଯେ ଜୀବନର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ ବଞ୍ଚତ୍ବାରେ ନୁହେଁ ବରଂ ଏହାକୁ ବୁଝିବାରେ ନିହିତ। ସେମାନଙ୍କ କାହାଣୀଗୁଡ଼ିକ କୁହେ ଜୀବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୁଲ୍ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦୁଃଖ ଏକ ଶିକ୍ଷା। ଏହା ଏକ ଐତିହ୍ୟ, ଯାହା ପିଢ଼ି ପିଢ଼ିକୁ ସଂଯୋଗ କରେ। ବୃଦ୍ଧ ହେଉଛନ୍ତି ସେହି ପୁସ୍ତକ, ଯାହାର ପୃଷ୍ଠାରେ ଜୀବନର ପ୍ରତ୍ୟେକ ରଙ୍ଗ ଲେଖା ହୋଇଥାଏ। ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପାଠ କଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଅଭିଜ୍ଞତାକୁ ବୁଝିଲେ, ଜୀବନର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥମିଳେ। ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ଶକ୍ତି ଶିଖାଏ ଯେ ପ୍ରେମ, କରୁଣା ଏବଂ କ୍ଷମା ହେଉଛି ଜୀବନର ମୂଳ। ସମୟର ଜ୍ଞାନ ସେମାନଙ୍କ କୁଞ୍ଚନରେ ଲୁଚି ରହିଛି। ଏପରି କୁହାଯାଇପାରେ ଯେତେବେଳେ ପାଚିଲା ଅଙ୍ଗୁର କିସମିସରେ ପରିଣତ ହୁଏ ତାର ମୂଲ୍ୟ ଚାରିଗୁଣ ବଢ଼ିଯାଏ। ଜୀବନର ସୁଖ ଏବଂ ଦୁଃଖର ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣରେ ସେକି ହୋଇଥିବା ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ ଜ୍ଞାନ, ବୁଝାମଣା ଏବଂ ଅଭିଜ୍ଞତା ଠିକ୍ ଏହି କିସମିସ ପରି।
ନୟାଗଡ଼, ମୋ: ୯୪୩୭୬୪୨୯୪୭