ମସ୍କୋ,୩୦ା୭: ବୁଧବାର ସକାଳେ ରୁଷିଆରେ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଛି। ୮.୭ ତୀବ୍ରତାର ଏହି ଭୂକମ୍ପ ପରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳର ଅନେକ ଦେଶରେ ସୁନାମି ସତର୍କତା ଜାରି କରାଯାଇଛି। ରୁଷିଆ ବ୍ୟତୀତ, ଜାପାନ, ଆମେରିକାର ଆଲାସ୍କା, ହାଓ୍ବାଇ, ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ସମେତ ଅନେକ ଦେଶ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ବିଷୟରେ ସତର୍କ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି।
ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରତିଦିନ ବିଶ୍ୱର କୌଣସି ନା କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଭୂକମ୍ପ ଘଟିଥାଏ। ଏପରିକି ଗୋଟିଏ ଦିନରେ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ୫୫ଥର କମ୍ପନ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ରୁଷିଆର ପୂର୍ବ ଉପକୂଳରେ ଘଟିଥିବା ଭୂକମ୍ପ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ଷଷ୍ଠ ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଭୂକମ୍ପ। ଏହାର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ବିଷୟରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ସୂଚନା ନାହିଁ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେଉଁ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ କେତେ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରେ। ଯଦି ୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା କେତେ କ୍ଷତି କରିପାରେ।
କେବେ ଭୂକମ୍ପ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ?
ଯଦି ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ୦-୧.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ବିଷୟରେ କେହି ଜାଣି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ଏହା କେବଳ ସିସ୍ମୋଗ୍ରାଫରେ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ। ଯଦି ୨ରୁ ୨.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ତେବେ ଏକ ସାମାନ୍ୟ କମ୍ପନ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ। ମଣିଷ ଏହି ଭୂକମ୍ପର କମ୍ପନ ଅନୁଭବ କରିପାରିବେ। ସେହିପରି ୩ ରୁ ୩.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ଏପରି ଅନୁଭବ ହୁଏ ଯେପରି ଏକ ଟ୍ରକ୍ ସେହି ବାଟ ଦେଇ ଯାଉଛି ସେହିପରି ଥରିବା ଅନୁଭୂତ ହୁଏ।
୪ର ୪.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପରେ କବାଟ-ଝରକା ଭାଙ୍ଗିପାରେ। ଏହା ସହିତ କାନ୍ଥରେ ଝୁଲୁଥିବା ଫ୍ରେମ୍ ପଡ଼ିପାରେ। ଯଦି ୫ରୁ ୫.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ତେବେ ଫର୍ଣ୍ଣିଚର ଭଳି ଭାରୀ ଜିନିଷ ଦୋହଲିଥାଏ ଏବଂ ଏହି ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପରେ ବହୁତ ଜୀବନ ଏବଂ ସମ୍ପତ୍ତି କ୍ଷତି ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ।
୬ରୁ ଅଧିକ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ବିନାଶକାରୀ। ଯଦି କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ୬ରୁ ଅଧିକ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ବିନାଶକାରୀ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇପାରେ। ୬ରୁ ୬.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କୋଠାର ମୂଳଦୁଆକୁ ମଧ୍ୟ ଫଟାଇ ଦେଇଥାଏ। ଏହା ସହିତ ଉପର ମହଲାଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପାରେ। ଯେଉଁଠାରେ ୭ରୁ ୭.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପରେ, ଏପରିକି କୋଠାଗୁଡ଼ିକ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥାଏ। ପାଇପ ଭୂମିତଳେ ଫାଟିଯାଏ। ଏହି ଭୂକମ୍ପ ମଧ୍ୟ ବିନାଶକାରୀ ହୋଇପାରେ। ଗତ ବର୍ଷ ଫେବୃଆରୀରେ ତୁର୍କୀ ଏବଂ ସିରିଆରେ ୭.୮ ତୀବ୍ରତାର ଏକ ବଡ଼ ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏଥିରେ ବ୍ୟାପକ ଧ୍ୱଂସ ଘଟିଥିଲା। ୫୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ଅନେକ ସହର ଗୁରୁତର ଭାବରେ ଧ୍ୱଂସ ପାଇଥିଲା।
ଯଦି ଭୂକମ୍ପ ୮ରୁ ଅଧିକ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ସମଗ୍ର ସହରକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ। କୋଠା ଏବଂ ବଡ଼ ପୋଲ୍ଗୁଡ଼ିକ ୮ ରୁ ୮.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ସହ୍ୟ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିପାରେ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ସମୁଦ୍ରରେ ସୁନାମିର ବିପଦ ସର୍ବଦା ରହିଥାଏ।
ସବୁଠାରୁ ବିନାଶକାରୀ ଭୂକମ୍ପ ହେଉଛି ୯ ତୀବ୍ରତାର। ଯଦି ୯ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ, ତେବେ କ୍ଷେତରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପୃଥିବୀ ଥରୁଥିବାର ଦେଖିବେ ଏବଂ ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ ସୁନାମିର ଆଶଙ୍କା ରହିବ। ଏପରି ଭୂକମ୍ପ ବେଳେବେଳେ ହୁଏ। ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱରେ ୯ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଭୂକମ୍ପ କେବଳ ୫ଥର ହୋଇଛି।
ବିଶ୍ୱରେ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷରେ କେତେ ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ…
ଯଦି ଆମେ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷରେ ହେଉଥିବା ଭୂକମ୍ପ ସଂଖ୍ୟା ଦେଖିବା, ତେବେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ୨.୫ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ କମ୍ ଭୂକମ୍ପର ସଂଖ୍ୟା ଲକ୍ଷରେ। ଯେତେବେଳେ ସାରା ବର୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ୫ ଲକ୍ଷ ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ। ସେହିପର ସାରା ବର୍ଷରେ ୫.୫ରୁ ୬ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ସଂଖ୍ୟା ୩୦୦ରୁ ୪୦୦ ମଧ୍ୟରେ।
ସେହିପରି ପ୍ରତି ମାସରେ ୭ରୁ ୭.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୁଏ। ଏଗୁଡ଼ିକର ଘଟଣା ହାର ବର୍ଷରେ ୧୦ରୁ ୧୫ ମଧ୍ୟରେ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ୮ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ତୀବ୍ରତାର ବିନାଶକାରୀ ଭୂକମ୍ପ ହେବାର ହାର ବର୍ଷରେ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି।
ବିଶ୍ୱରେ କେବେ ବିନାଶକାରୀ ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ଜାଣନ୍ତୁ…
ବିଶ୍ୱର ୧୦ଟି ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଭୂକମ୍ପ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା। ରୁଷର ପୂର୍ବ ଉପକୂଳରେ ଘଟିଥିବା ଏହି ଭୂକମ୍ପ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱର ଷଷ୍ଠ ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଭୂମିକମ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହା ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଛି। ରୁଷର କାମଚଟକାରେ ଏହି ଭୂକମ୍ପ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଭୂକମ୍ପ ନୁହେଁ। ୭୩ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ୪ ନଭେମ୍ବର ୧୯୫୨ରେ କାମଚଟକାରେ ୯.୦ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳେ କୌଣସି ବଡ଼ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇ ନ ଥିଲା। ହାଓ୍ବାଇରେ ୯.୧ ମିଟର ଉଚ୍ଚ ଢେଉ ଉଠିବା ସତ୍ତ୍ୱେ, କୌଣସି ମୃତ୍ୟୁ ଖବର ମିଳି ନ ଥିଲା।
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଭୂତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ (USGS) ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୬୦ର ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଏହାର ତୀବ୍ରତା ୯.୫ ମାପ କରାଯାଇଥିଲା। ତା’ପରେ ଚିଲିର ବାୟୋବିଓରେ ଭୟଙ୍କର ଭୂମିକମ୍ପ ପୃଥିବୀକୁ ଥରାଇ ଦେଇଥିଲା। ଏହାକୁ ମହାନ ଚିଲି ଭୂକମ୍ପ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ମନେ କରାଯାଏ। ଏହି ଭୂକମ୍ପରେ ପ୍ରାୟ ୧୬୫୫ଜଣ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ୨୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ବାସହୀନ ହୋଇଯାଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ, ୧୯୬୪ରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। ଆମେରିକାର ଆଲାସ୍କାରେ ୯.୨ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପରେ ୧୩୦ ଜଣ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ୨.୩ ବିଲିୟନ ଡଲାର ମୂଲ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।
ତୃତୀୟ ତଥା ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ଭୂକମ୍ପ ୨୦୦୧ରେ ଆସିଥିଲା। ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର ସୁମାତ୍ରାରେ ଏହି ଭୂକମ୍ପ ବହୁତ ଧ୍ୱଂସ ଘଟାଇଥିଲା। ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଭାରତର ଆଣ୍ଡାମାନ ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଖାଯାଇଥିଲା। ବିରାଟ ସୁନାମି ତରଙ୍ଗ ଉଠିଥିଲା। ସୁନାମି ଅନେକ ଦେଶରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା। ୨.୮୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ। ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆ ଏବଂ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକାର ୧୧ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କୁ ବାସହୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା।
ଚତୁର୍ଥ ସବୁଠାରୁ ବିନାଶକାରୀ ଭୂକମ୍ପ ଜାପାନରେ ଆସିଥିଲା। ୨୦୧୧ରେ ଜାପାନର ଟୋହୋକୁରେ ୯.୧ ତୀବ୍ରତାର ଏକ ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଭୂକମ୍ପ ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ସୁନାମି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ୧୫ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୧.୩୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଘର ଛାଡ଼ିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ପଞ୍ଚମ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଭୂକମ୍ପ ରୁଷିଆରେ ଆସିଥିଲା। ଏହି ଭୂକମ୍ପ ୧୯୫୨ରେ ଆସିଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ତୀବ୍ରତା ୯.୦ ଥିଲା। ଏହା ବିଶ୍ୱର ପ୍ରଥମ ୯.୦ ତୀବ୍ରତାର ଭୂକମ୍ପ ଥିଲା। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ସୁନାମି ଆସିଥିଲା ଏବଂ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ସମ୍ପତ୍ତି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା।