ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ/ଇସଲାମାବାଦ,୧୭।୬: ପାକିସ୍ତାନ ବର୍ତ୍ତମାନ ଇତିହାସର ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ଜଳ ସଙ୍କଟ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି। ଏହାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କାରଣ ହେଉଛି ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମା ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିବା ପାଣିରେ ଏକ ବଡ଼ ହ୍ରାସ। ସ୍ଥାନୀୟ ଜଳ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରୁ ପ୍ରବାହିତ ଚେନାବ ନଦୀର ପ୍ରବାହ ୯୨% ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା ଫଳରେ ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ସିନ୍ଧ ଭଳି ବୃହତ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ଫସଲ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଯାଉଛି।
ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ମେ ୨୯ରେ ଚେନାବ ନଦୀର ପ୍ରବାହ ୯୮,୨୦୦ କ୍ୟୁସେକ ଥିଲା, ଯାହା ଏବେ ମାତ୍ର ୭,୨୦୦ କ୍ୟୁସେକ କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଜଳସ୍ତର ଏତେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ଯେ ଏହା ‘ମୃତ ସ୍ତର’ ବା ଡେଡ ଲେବଲ’ ତଳକୁ ଚାଲିଯାଇଛି, ଯାହା ଯୋଗୁ ୪୦% ରୁ ଅଧିକ ଖରିଫ ଫସଲ ଶୁଖିଗଲା ଏବଂ ବାକି ଫସଲ ମଧ୍ୟ ବିପଦରେ ପଡ଼ିଗଲା।
ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ସିନ୍ଧର ପ୍ରାୟ ୬.୫ କୋଟି ଲୋକ ଜଳସେଚନ ପାଇଁ ଚେନାବ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି। ପାଣି ଅଭାବ ଏବଂ ଫସଲ ନଷ୍ଟ ଯୋଗୁ ଅସୁବିଧାରେ ପଡ଼ିଥିବା ଚାଷୀ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ଇସଲାମାବାଦ ଅଭିମୁଖେ ପଦଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି। ଚାଷୀ ନେତାମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସରକାର କୌଣସି ଆଶ୍ୱସ୍ତି ଦେଉନାହାଁନ୍ତି ଏବଂ ଭାରତ ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟ କୂଟନୈତିକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇନାହିଁ।
କୃଷି ସଂଗଠନ ‘ପିଆରଏ’ ଏବଂ ଜଳସେଚନ ବିଭାଗର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ବର୍ଷା ଅଭାବ ଏବଂ ଜଳ ଯୋଗାଣ ହ୍ରାସ ଯୋଗୁ ପାକିସ୍ତାନ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪,୫୦୦ ବିଲିୟନ ଟଙ୍କା କ୍ଷତି ସହିଛି। ଭୂତଳ ଜଳ ସ୍ତର ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତର ଭାବରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ଏବଂ ହଜାର ହଜାର ନଳକୂପ ଶୁଖିଯାଇଛି।
ମଙ୍ଗଳା ଡ୍ୟାମ ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଜଳ ଉତ୍ସର ଜଳ ସ୍ତର ମଧ୍ୟ ବିପଦ ରେଖା ତଳକୁ ଚାଲିଯାଇଛି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ଜାରି ରହେ, ତେବେ ପାକିସ୍ତାନ ଏକ ଗମ୍ଭୀର ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରେ।
ପାକିସ୍ତାନ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମା ଏବଂ ଜଳ ଯୋଗାଣର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ସମ୍ପର୍କରେ ଭାରତକୁ ଚାରୋଟି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଚିଠି ପଠାଇଛି। ଏନଡିଟିଭି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଚିଠିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ‘ଅପରେଶନ ସିନ୍ଦୂର’ ପରେ ପଠାଯାଇଥିଲା। ଏହି ସମସ୍ତ ଚିଠି ପାକିସ୍ତାନର ଜଳ ସମ୍ପଦ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ସୟଦ ଅଲି ମୁର୍ତାଜା ଭାରତର ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ପଠାଇଥିଲେ, ଯାହାକୁ ପରେ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଇଏ)କୁ ପଠାଯାଇଥିଲା।
ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ସିନ୍ଧର ଚାଷୀମାନେ ‘ସବୁଜ ପାକିସ୍ତାନ’ ଭଳି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ କାଗଜରେ ଏକ ପ୍ରହସନ ବୋଲି କହୁଛନ୍ତି ଏବଂ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ‘ଆମକୁ କାଗଜରେ ସବୁଜ ଦରକାର ନାହିଁ, ଆମକୁ କ୍ଷେତରେ ପାଣି ଦରକାର।’ ଚାଷୀମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସରକାର କେବଳ ଉପରସ୍ତରର ଯୋଜନା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ ପ୍ରକୃତ ଆବଶ୍ୟକତା ହେଉଛି ଜଳସେଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା।