ଇସଲାମବାଦ,୯।୧୧: ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ସମାନ ରାଜନୈତିକ ଐତିହ୍ୟ ବହନ କରନ୍ତି। ଉଭୟ ଦେଶ ବ୍ରିଟେନର ସଂସଦୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ ନିୟମ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଯଥେଷ୍ଟ ଭିନ୍ନ। ଭାରତରେ, ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଭୋଟ ଆଧାରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ବାଚିତ ହୁଅନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଭାରତରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ କିଛି ଯୋଗ୍ୟତା ମଧ୍ୟ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି। ପାକିସ୍ତାନରେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଧାର୍ମିକ ଏବଂ ସାମ୍ବିଧାନିକ ବିଚାର ଉପରେ ଆଧାରିତ। ତେଣୁ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ପାକିସ୍ତାନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କେତେ ଶିକ୍ଷିତ ହେବା ଦରକାର
ଭାରତ ପରି ପାକିସ୍ତାନରେ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ହୁଏ। ପାକିସ୍ତାନରେ ମୋଟ 342ଟି ଆସନ ଅଛି, ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ 272ଟି ସିଧାସଳଖ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୁଏ। ବାକି 70ଟି ଆସନ ର୍ନିଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବର୍ଗ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୂରଣ କରାଯାଏ। ର୍ନିବାଚିତ ସଦସ୍ୟମାନେ ଜାତୀୟ ପରିଷଦ ଗଠନ କରନ୍ତି, ଯାହା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଚୟନ କରେ। ପ୍ରକୃତରେ, ଯେତେବେଳେ ପାକିସ୍ତାନର ଜାତୀୟ ପରିଷଦକୁ ଏହାର ନେତା ଚୟନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ, ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ବିଧାନସଭାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥାଆନ୍ତି। ତେବେ ବିଧାନସଭାର ଦ୍ୱାର ବନ୍ଦ କରିଦିଆଯାଏ ଯାହା ଦ୍ୱାରା କେହି ପ୍ରବେଶ କିମ୍ବା ପ୍ରସ୍ଥାନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ତା’ପରେ ବାଚସ୍ପତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ନାମ ଘୋଷଣା କରନ୍ତି, ଏବଂ ସଦସ୍ୟମାନେ ସେମାନଙ୍କର ନେତାଙ୍କୁ ର୍ନିବାଚିତ କରିବାକୁ ଭୋଟ ଦିଅନ୍ତି। ସର୍ବାଧିକ ଭୋଟ ପାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୁଅନ୍ତି।
ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା କ’ଣ?
ପାକିସ୍ତାନର ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ, କେବଳ ପାକିସ୍ତାନର ନାଗରିକ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇପାରିବେ। ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମୁସଲମାନ ଏବଂ ଅତି କମରେ 25 ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଇସଲାମର ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଥିବା, ଇସଲାମ ଦ୍ୱାରା ର୍ନିଦ୍ଧାରିତ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପାଳନ କରିବା, କୌଣସି ଗୁରୁତର ଅପରାଧରୁ ମୁକ୍ତ ହେବା, ଭଲ ଚରିତ୍ର ଥିବା ଏବଂ ଇସଲାମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିବା ପାଇଁ କୁଖ୍ୟାତ ନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ଯୋଗ୍ୟତାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ପାଇଁ କୌଣସି ର୍ନିଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷାଗତ ଆବଶ୍ୟକତା ଉଲ୍ଲେଖ କରେ ନାହିଁ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ କୌଣସି ର୍ନିଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଡିଗ୍ରୀ କିମ୍ବା ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ।
ଭାରତରେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିମ୍ବା ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ସମ୍ବିଧାନ ଉପରେ ନେଇଥିବା ଶପଥ ଧର୍ମ ସହିତ ଜଡିତ ନୁହେଁ। ତଥାପି, ପାକିସ୍ତାନରେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସାକ୍ଷୀ ଭାବରେ ଧାର୍ମିକ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ଶପଥରେ ପବିତ୍ର କୋରାନ, ଆଲ୍ଲା ଏବଂ ପୟଗମ୍ବର ମହମ୍ମଦଙ୍କ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ପାକିସ୍ତାନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶପଥ ନେବା ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କ ନାମ ପରେ ଜଣେ ମୁସଲମାନ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରନ୍ତି।