ଭାରତର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏନସର ସମୟ ରୈନା ଓ ରଣବୀର ଆଲ୍ଲାବାଦିଆଙ୍କ ବିରୋଧରେ କଠୋର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରି ଭିନ୍ନକ୍ଷମଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅପମାନଜନକ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେବା ପାଇଁ ସାଧାରଣରେ କ୍ଷମାପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ନ୍ୟାୟାଳୟ ଜୋରଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ସ୍ବାଧୀନତା ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଅବହେଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅପମାନିତ କରିବା । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିଭୂତି ଏବଂ ବିନିମୟ ବୋର୍ଡ (ଏସ୍ଇବିଆଇ) ଅନ୍ଲାଇନରେ ଆର୍ଥିକ ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏନସର ବା ପ୍ରଭାବଶାଳୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିବା ଭ୍ରମ ବିଷୟରେ ଏକ ଚେତାବନୀ ଜାରି କରିଛି। ଏହା ସହ ଭାରତୀୟ ପୁଞ୍ଜିବଜାର ବୋର୍ଡ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ଲାଇନ ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଭାବକାରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଭ୍ରାନ୍ତିଜନକ ଦାବି ଉପରେ ଚେତାବନୀ ଜାରି କରିଛି। ଏମାନେ ସାଧାରଣ ନିବେଶକଙ୍କୁ ଭ୍ରମିତ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ସମସ୍ତ ଘଟଣାର ସ୍ପଷ୍ଟତା ପାଇଁ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗର ଗବେଷଣା ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ।
ଏହା ଏକ ଯୁଗ ଯେଉଁଠାରେ ଏକ ଟ୍ବିଟ୍ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ନଷ୍ଟ କରିପାରେ, ଏକ ରିଲ୍ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କୁ ଏକତ୍ରିତ କରିପାରେ ଏବଂ ନକଲି ଖବର ହିଂସାକୁ ଜନ୍ମ ଦେଇପାରେ। ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଓ ଯୋଗାଯୋଗକୁ ବୁଝିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଉପଭୋକ୍ତା ପୃଷ୍ଠଭୂମି ସହିତ ଭାରତ ଏକ ଯୋଗାଯୋଗ ବିପ୍ଳବର ସନ୍ଧିରେ ଠିଆ ହୋଇଛି। ଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ସୂଚନା ଉତ୍ପାଦନ, ପ୍ରସାରଣ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଉପାୟ ନାଟକୀୟ ଭାବରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଛି। ଭାରତୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଯୋଗାଯୋଗରେ ଗବେଷଣାର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂର୍ବରୁ ଏତେ ଜରୁରୀ ହୋଇ ନ ଥିଲା। ଏହା କେବଳ ଖବରକାଗଜ, ଟେଲିଭିଜନ କିମ୍ବା ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ବିଷୟରେ ନୁହେଁ, ଏହା ସମାଜ, ଗଣତନ୍ତ୍ର, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଗଣମାଧ୍ୟମ କିପରି ଆକାର ଦିଏ ତାହା ବିଷୟରେ ବିକ୍ଷେପଣ କରିବା ।
ଭାରତର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗଣମାଧ୍ୟମ ସହିତ ଗଭୀର ଭାବରେ ଜଡିତ। ୧୯୭୦ର ଜରୁରିକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିଠାରୁ ଡିଜିଟାଲ ସେନ୍ସରଶିପ୍ ସମ୍ପର୍କିତ ବର୍ତ୍ତମାନର ବିତର୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସର୍ବଦା ଜନମତ ଗଠନ କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଆସିଛି। ଗଣମାଧ୍ୟମ ଯୋଗାଯୋଗ ଗବେଷଣା ଆମକୁ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ ଯେ କିପରି କାହାଣୀ ତିଆରି ହୁଏ, ଭୁଲ ସୂଚନା କିପରି ବ୍ୟାପିଥାଏ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଆଲୋଚନା କିପରି ଆଲଗୋରିଦମ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ। ଯେଉଁ ଦେଶରେ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧଭୂମି ପାଲଟିଛି, ସେଠାରେ ଡିଜିଟାଲ ଅଭିଯାନର ପ୍ରଭାବକୁ ଟ୍ରାକ୍ କରିବା ଏବଂ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପ୍ରତି ବିପଦ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଶୈକ୍ଷିକ ଗବେଷଣା ହେବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
ଭାରତ ଭୁଲ ସୂଚନାର ଭୟଙ୍କର ପରିଣାମ ଦେଖିଛି – ହ୍ବାଟ୍ସଆପ୍ ଫରୱାର୍ଡ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ହିଂସାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କୋଭିଡ୍-୧୯ ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଭୁଲ ଔଷଧ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ଜନସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଙ୍କଟ ଆହୁରି ଖରାପ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ସଞ୍ଚାର ଗବେଷଣା ଭୁଲ ସୂଚନା ଚିହ୍ନଟ, ଯାଞ୍ଚ ଏବଂ ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ନୀତି ବିକଶିତ କରିପାରିବ। ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ଟେକ୍ କମ୍ପାନୀ, ସାମାଜିକ ସଂସ୍ଥା ଏବଂ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରକଙ୍କ ସହିତ ସହଯୋଗ କରି ଗବେଷଣା ଉପରେ ଆଧାରିତ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରିବେ।
ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାର ୬୫% ଲୋକ ୩୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ସାମାଜିକୀକରଣ, ପରିଚୟ ଗଠନ ତଥା ରାଜନୈତିକ ସଚେତନତାର ଅଧିକାଂଶ ବିଷୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅନ୍ଲାଇନରେ ଘଟେ। ଇନ୍ଷ୍ଟାଗ୍ରାମ୍ ଟ୍ରେଣ୍ଡ, ୟୁଟ୍ୟୁବ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ, ଗେମିଂ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ପ୍ରବାହ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କେବଳ ମନୋରଞ୍ଜନର ରୂପ ନୁହେଁ, ଏଗୁଡ଼ିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ଆକାଂକ୍ଷା ଏବଂ ଭୋଟ ଦେବାର ଢାଞ୍ଚାକୁ ଗଢ଼ୁଛନ୍ତି। ସଞ୍ଚାର ଗବେଷଣା, ଯୁବ ଭାରତୀୟମାନେ କିପରି ଗଣମାଧ୍ୟମ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି, ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କିପରି ମାନସିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରବାହ କିପରି ସ୍ଥାନୀୟ ପରମ୍ପରା ସହିତ ମିଶେ ସେ ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟ ଦେଇପାରିବ।
ଗଣମାଧ୍ୟମ ବିକାଶର ଏକ ମାଧ୍ୟମ। ଯୋଗାଯୋଗ ଗବେଷଣା ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ପରିମଳ କିମ୍ବା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ସରକାରୀ ଅଭିଯାନଗୁଡ଼ିକୁ କିପରି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ଆଚରଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସୃଷ୍ଟି କରେ କି ନାହିଁ ତାହା ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିପାରିବ। ଭାରତରେ ଅଧିକାଂଶ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଶିକ୍ଷାଦକ୍ଷତା କେନ୍ଦ୍ରିକ ରହିଛି – କିପରି ସୁଟିଂ କରିବେ, ସମ୍ପାଦନା କରିବେ, ଲେଖିବେ କିମ୍ବା ଉପସ୍ଥାପନା କରିବେ। ଏହି ଦକ୍ଷତାଗୁଡ଼ିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗବେଷଣା ବିନା ଗଣମାଧ୍ୟମ ଶିକ୍ଷା ଅଗଭୀର ହୋଇଯାଏ। ଦୃଢ଼ ଯୋଗାଯୋଗ ଗବେଷଣା ଶ୍ରେଣୀଗୃହଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଲୋଚନାତ୍ମକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ, ବିଶ୍ୱ ତୁଳନା ଏବଂ ପ୍ରାୟୋଗିକ ସାକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ସମୃଦ୍ଧ କରିଥାଏ। ଗଣମାଧ୍ୟମ ଗବେଷଣା ଶିକ୍ଷାଦାନ ଏବଂ ବୃତ୍ତିଗତ ଅଭ୍ୟାସ ଉଭୟକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ।
ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ସାମ୍ବାଦିକ କିମ୍ବା ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଅନୁସନ୍ଧାନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଚିତ। ସେମାନଙ୍କୁ ଏପରି ଜ୍ଞାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ପଡିବ ଯାହା ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରେ, ସମାଲୋଚନା କରେ ଏବଂ ସଂଯୋଗ ପରିବେଶକୁ ଆକାର ଦିଏ। ଯଦି ଭାରତ ତା’ର ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ତା’ର ଯୁବପିଢ଼ିକୁ ସଶକ୍ତ କରିବ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଥନୀତିରେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିବାକୁ ଚାହେଁ ତେବେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଯୋଗାଯୋଗ ଗବେଷଣାକୁ ଏକ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ଭାବରେ ସ୍ବୀକୃତି ଦିଆଯିବା ଉଚିତ।
ସହଯୋଗୀ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସାମ୍ବାଦିକତା ଓ ଗଣଯୋଗାଯୋଗ ବିଭାଗ, ରମାଦେବୀ ମହିଳା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଭୁବନେଶ୍ୱର
ମୋ: ୮୩୩୧୮୧୪୫୮୨