ଆଜି ଦେଶବ୍ୟାପୀ ମହାଶିବରାତ୍ରି ପର୍ବ ମହା ଆଡମ୍ବରରେ ପାଳିତ ହେଉଛି। ଶିବ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକରେ ଭକ୍ତଙ୍କ ସମାଗମ ହେଉଛି। ଆପଣ ଦେଶରେ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କର ଅନେକ ଅନନ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିଶ୍ଚୟ ଦେଖିଥିବ। କିନ୍ତୁ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର କାଙ୍ଗଡ଼ାରେ ଏକ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଅଛି, ଯାହା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ। ଏଠାକାର କାଠଗଡ଼ ମହାଦେବ ମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗ ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର ରୂପରେ ଅଛି। ଏଠାରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି। ଅଧିକନ୍ତୁ, ଶିବ-ପାର୍ବତୀ ରୂପରେ ବିଭକ୍ତ ଶିବ ଲିଙ୍ଗର ଦୁଇଟି ଅଂଶ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ସୱୟଂଚାଳିତ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ହ୍ରାସ ପାଇ ଚାଲିଛି।
ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱର ଏକମାତ୍ର ମନ୍ଦିର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଯେଉଁଠାରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ। ମା ପାର୍ବତୀ ଏବଂ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ରୂପରେ ବିଭକ୍ତ ଶିବଲିଙ୍ଗରେ, ଗ୍ରହ ଏବଂ ନକ୍ଷତ୍ରର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅନୁସାରେ ଏହି ଦୁଇ ଅଂଶ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ବଢ଼ିବାରେ ଏବଂ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି। ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଏହି ରୂପ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ ଶୀତ ଋତୁରେ ଏହା ପୁଣି ଗୋଟିଏ ରୂପ ନେଇଥାଏ।
ଐତିହାସିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, କାଠଗଡ଼ ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର ପ୍ରଥମେ ସିକନ୍ଦରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ର୍ନିମିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ, ଆଲେକଜାଣ୍ଡାର ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ର୍ନିମାଣ ପାଇଁ ଜମିକୁ ସମତଳ କରାଇଲେ ଏବଂ ଏଠାରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ର୍ନିମାଣ କରାଇଲେ।
ଗ୍ରହ ଏବଂ ନକ୍ଷତ୍ର ଅନୁସାରେ ଶିବଲିଙ୍ଗର ଦୁଇଟି ଅଂଶ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ବଢ଼ିବା ଏବଂ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗେ ଏବଂ ଶିବରାତ୍ରିରେ ଶିବଲିଙ୍ଗର ଦୁଇଟି ଅଂଶ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି। ଏଠାରେ ଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗ କଳା-ବାଦାମୀ ରଙ୍ଗର। ଶିବ ରୂପରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୭-୮ ଫୁଟ ଏବଂ ପାର୍ବତୀ ରୂପରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୫-୬ ଫୁଟ।
ପ୍ରତିବର୍ଷ ଶିବରାତ୍ରି ଅବସରରେ ଏଠାରେ ତିନି ଦିନ ଧରି ଏକ ମେଳା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ। ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର ରୂପରେ ଶିବ ଏବଂ ଶକ୍ତିଙ୍କ ସଙ୍ଗମ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଭକ୍ତ ଏଠାକୁ ଆସନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସାୱନ ମାସରେ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ଭକ୍ତଙ୍କ ଭିଡ଼ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।