ଓ୍ବାଶିଂଟନ/ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୬।୯: ଆମେରିକା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପ ଏବଂ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଗତ କିଛି ମାସ ଧରି ଉତ୍ତେଜନାପୂର୍ଣ୍ଣ ଦେଖାଦେଇଛି, କିନ୍ତୁ କ’ଣ ଦୁଇ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବନ୍ଧୁତା ପୁଣିଥରେ ଟ୍ରାକକୁ ଫେରିପାରିବ? ଏବେ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ବିଶ୍ୱ କୂଟନୀତିରେ ଆଲୋଚନାର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ରହିଛି। ଭାରତ ଏବଂ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଉତ୍ତେଜନା ଏବଂ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଶୁଳ୍କ ସତ୍ତ୍ୱେ, ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିବାର ଏକ ସୁଯୋଗ କ୍ୱାଡ (ଚତୁର୍ପାକ୍ଷିକ ସୁରକ୍ଷା ସଂଳାପ) ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ମିଳିପାରିବ। ଭାରତ ଏହି ବର୍ଷ ନଭେମ୍ବରରେ ଏହି ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜନ କରିବାକୁ ଯାଉଛି।
ଟ୍ରମ୍ପ ସମ୍ପ୍ରତି ତାଙ୍କ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଟ୍ରୁଥ ସୋସିଆଲରେ ଭାରତ-ଆମେରିକା ବାଣିଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କକୁ ଏକପାଖିଆ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଭାରତ ଉପରେ ମୋଟ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଶୁଳ୍କ ଲାଗୁ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ରୁଷୀୟ ତୈଳ କିଣିବା ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ଶୁଳ୍କ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ଶୁଳ୍କକୁ ଶୂନ୍ୟକୁ ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏହା ବିଳମ୍ବ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଭାରତ ଏହି ଶୁଳ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଚିତ, ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଏବଂ ଅଯୌକ୍ତିକ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛି। ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ସହିତ ବାକ ଯୁଦ୍ଧରେ ଲିପ୍ତ ହୋଇ ନଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ବାର୍ଥ ବୋଲି କହି ନିଜର ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସଂଯତ ରଖିଥିଲେ।
ଶନିବାର ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ସକାରାତ୍ମକ ବିବୃତ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ସେ କହିଥିଲେ – ମୁଁ ସବୁବେଳେ ମୋଦିଙ୍କ ବନ୍ଧୁ ରହିବି, ସେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଏବଂ ଭାରତ-ଆମେରିକା ସମ୍ପର୍କ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର, ଚିନ୍ତା କରିବାର କିଛି ନାହିଁ। ଏହାର ଜବାବରେ ମୋଦି ମଧ୍ୟ ଟୁଇଟ କରିଥିଲେ – ମୁଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ସକାରାତ୍ମକ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଏବଂ ଭାବନାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରେ ଏବଂ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ପ୍ରତିଦାନ କରେ। ଭାରତ ଏବଂ ଆମେରିକାର ଏକ ସକାରାତ୍ମକ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତମୁଖୀ ବିଶ୍ୱ ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତା ରହିଛି। ଏହା କେବଳ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗତ କିଛି ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଆଲୋଚନା ଥିଲା।
ଭାରତ ପରିପକ୍ୱ ଏବଂ ବାସ୍ତବବାଦୀ ଉପାୟରେ ଶୁଳ୍କ ବିବାଦର ମୁକାବିଲା କରିଛି। ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ପୀୟୁଷ ଗୋୟଲ ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କୌଣସି କଡ଼ା ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇ ନାହାଁନ୍ତି ଏବଂ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଯେ ପରିସ୍ଥିତି ଶୀଘ୍ର ସୁଧୁରିବ। ଭାରତର ଏହି ସଂଯମ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କୁ ଉତ୍ତେଜନା ହ୍ରାସ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଛି, ଯାହା ଫଳରେ ଦୁଇ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ଫୋନ କଲ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଦୁଇ ନେତା ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ଜୁନ ୧୭ ତାରିଖରେ କଥା ହୋଇଥିଲେ।
ତଥାପି, ଭାରତରେ କ୍ୱାଡ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ନେଇ ଅନିଶ୍ଚିତତା ରହିଛି। ନ୍ୟୁୟର୍କ ଟାଇମ୍ସର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଟ୍ରମ୍ପ ଭାରତ ଗସ୍ତ ଯୋଜନାକୁ ବାତିଲ କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ପୂର୍ବରୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ବାଣିଜ୍ୟ ଉତ୍ତେଜନା ଏବଂ ରୁଷିଆ ସହିତ ଭାରତର ତୈଳ କ୍ରୟ ନୀତି ଉପରେ ଆମେରିକାର ଅସନ୍ତୋଷକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ଭାରତ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଚୁକ୍ତି ବନ୍ଦ କରିବାର ରିପୋର୍ଟକୁ ଖାରଜ କରିଛି, କିନ୍ତୁ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ଉତ୍ତେଜନା କ୍ୱାଡ ଭଳି ମିଳିତ ଆଞ୍ଚଳିକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।
ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏସ. ଜୟଶଙ୍କରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଭାରତକୁ ଜାତିସଂଘ ସାଧାରଣ ସଭା (UNGA)ରେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରାଯିବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି ଏଥିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁନାହାଁନ୍ତି। ଏହା ଅସାଧାରଣ ନୁହେଁ, କାରଣ ମୋଦି ତାଙ୍କ ୧୧ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ କେବଳ ଚାରି ଥର UNGA କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିଛନ୍ତି। ତଥାପି, ସମସ୍ତଙ୍କ ନଜର କ୍ୱାଡ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ଉପରେ ରହିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଟ୍ରମ୍ପ ଏବଂ ମୋଦିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାକ୍ଷାତ ସମ୍ପର୍କକୁ ଏକ ନୂତନ ଦିଗ ଦେଇପାରେ।