ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧୦।୮: ଆମେରିକା ଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟିଲ, ଆଲୁମିନିୟମ ଏବଂ ଏହା ସହ ଜଡ଼ିତ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ୫୦% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରୀ ଆମଦାନୀ ଶୁଳ୍କ ଲଗାଯିବା ପରେ ଭାରତ ଏବେ ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରସ୍ତୁତି କରୁଛି। ମନି କଣ୍ଟ୍ରୋଲର ଏକ ଖବର ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତ ସରକାର କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଆମେରିକୀୟ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ଅନୁପାତରେ ଟାରିଫ ଲଗାଇବାକୁ ବିଚାର କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଭାରତୀୟ ରପ୍ତାନିକାରୀମାନଙ୍କୁ ହୋଇଥିବା କ୍ଷତି ସହ ସମାନ ହେବ। ଯଦି ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଟାରିଫ ନୀତି ଉପରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଔପଚାରିକ ଜବାବ ହେବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
ଆମେରିକା ଏବଂ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ବିବାଦ ଫେବୃଆରୀରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେତେବେଳେ ଟ୍ରମ୍ପ ପ୍ରଶାସନ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟିଲ ଏବଂ ଆଲୁମିନିୟମ ଉପରେ ୨୫% ଟାରିଫ ଲଗାଇଥିଲେ। ପରେ ଏହାକୁ ବଢ଼ାଇ ୫୦% କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରାୟ ୭.୬ ବିଲିୟନ ଡଲାରର ଭାରତୀୟ ରପ୍ତାନି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି। ଭାରତ ବିଶ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟ ସଂଗଠନ (WTO) ରେ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଆମେରିକାର ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ‘ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା’ ନାମରେ ଲଗାଯାଇଥିବା ସେଫଗାର୍ଡ ଡ୍ୟୁଟି, ଯାହା WTO ନିୟମର ବିରୋଧୀ। ଆମେରିକା ଏହି ମାମଲାରେ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ମନା କରିଦେଇଛି, ଯାହା ପରେ ଭାରତ WTO ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ଆଇନଗତ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ କରିଛି।
କେଉଁ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ଟାରିଫ ଲାଗିପାରେ?
ସରକାରୀ ସୂତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ ଟାରିଫ ଆମେରିକୀୟ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ଏକ ସୀମିତ ସେଟ ଉପରେ ଲଗାଯିବ। ଏହି ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକ ଏପରି ଚୟନ କରାଯିବ ଯେ ଟାରିଫରୁ ହାସଲ ହେଉଥିବା ରାଜସ୍ବ, ଆମେରିକାର କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଗୁ ଭାରତୀୟ ରପ୍ତାନିକାରୀମାନଙ୍କୁ ହୋଇଥିବା କ୍ଷତି ସହ ସମାନ ହେବ। ଅଧିକାରୀମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେରିକା ଏକପାଖରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବାଣିଜ୍ୟ ଚୁକ୍ତିର କଥା କହୁଛି, କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ବାର୍ଥର ବିରୋଧରେ ଏକତରଫା ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛି, ଯାହାର ଜବାବ ଦେବା ଭାରତର ଅଧିକାର।
ଅରବପତି ଡଲାରର ବାଣିଜ୍ୟ ଦାଉଁ ଉପରେ
ଆମେରିକା ପ୍ରତିବର୍ଷ ଭାରତକୁ ୪୫ ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟର ସାମଗ୍ରୀ ବିକ୍ରି କରୁଛି, ଯେତେବେଳେ ଭାରତରୁ ଆମେରିକାକୁ ହେଉଥିବା ରପ୍ତାନି ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଟାରିଫ ପୂର୍ବରୁ ୮୬ ବିଲିୟନ ଡଲାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥିଲା। ଟାରିଫ ଯୁଦ୍ଧ ବଢ଼ିଲେ ବାଣିଜ୍ୟ ଘାଟ ବଦଳିପାରେ ଏବଂ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିପାରେ। ଫେବୃଆରୀରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଟ୍ରମ୍ପ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ୫୦୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କୃଷି ଏବଂ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ଆମେରିକୀୟ ମାଗକୁ ଭାରତ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ଆଲୋଚନା ଅଟକି ଯାଇଛି।