ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା ଭାଷି ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଲିକୁ ବହୁତ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ। ସମସ୍ତେ ରଙ୍ଗରେ ଭିଜି ଯାଆନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହି ବିବିଧ ଦେଶର ଦକ୍ଷିଣରେ ରଙ୍ଗର ପର୍ବକୁ ମଧ୍ୟ ମହା ଆଡମ୍ବରରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। କର୍ନାଟକର ହାମ୍ପି ଏବଂ ଉଡୁପିରେ ହୋଲି ଦେଖିବାକୁ ଏବଂ ପାଳନ କରିବାକୁ ଦୂର ଦୂରାନ୍ତରୁ ଲୋକମାନେ ଆସନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ କେରଳରେ ବିଦେଶୀଙ୍କ ଭିଡ଼ ଲାଗି ରହିଥାଏ।
ଦକ୍ଷିଣର ଅଧିକାଂଶ ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ଦିନରେ କାମଦେବଙ୍କ ବଳିଦାନକୁ ସ୍ମରଣ କରାଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ କର୍ନାଟକରେ ଏହାକୁ କାମନା ହବ୍ବା ଏବଂ କମାନ ପାଣ୍ଡିଗାଇ, କାମବିଲାସ ଏବଂ କାମ-ଦହନମ କୁହାଯାଏ।
କର୍ନାଟକର ଉଡୁପିର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଠରେ ହୋଲି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପର୍ବ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ହୋଲି ରଙ୍ଗ ସହିତ ଖେଳାଯାଏ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଦରେ କିଛି ଫୁଲ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ। ଗୋଟିଏ ପଟେ ଭଜନ-କୀର୍ତ୍ତନର ପରିବେଶ, ଅନ୍ୟପଟେ ସାଧାରଣ ଦିନ ପରି ଭକ୍ତମାନେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାକୁ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥାନ୍ତି।
ହାମ୍ପି ଏହି ରାଜ୍ୟର ଐତିହାସିକ ସହର। ଏଠାରେ ଢୋଲ ବାଦ୍ୟରେ ରାସ୍ତାରେ ଏକ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବାହାର କରାଯାଏ ଏବଂ ଲୋକମାନେ ନାଚି ଗୀତ ଗାଇ ଆଗକୁ ବଢ଼ନ୍ତି। ଲୋକମାନେ ରଙ୍ଗ ସହିତ ହୋଲି ମଧ୍ୟ ଖେଳନ୍ତି ଏବଂ ପରେ ହାମ୍ପିରେ ଅବସ୍ଥିତ ତୁଙ୍ଗଭଦ୍ରା ନଦୀ ଏବଂ ଏହାର ଶାଖା ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ସ୍ନାନ କରିବାକୁ ଯାଆନ୍ତି।
ଏଠାରୁ, ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଗୋଆରେ ପହଞ୍ଚିବା ସେଠାରେ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କ ଶିମଗୋ କିମ୍ବା ଶିମଗାକୁ ଭେଟିବା। କୋଙ୍କଣୀରେ ହୋଲିକୁ ଏହି ନାମରେ ଡକାଯାଏ। ଏହି ଦିନ ଲୋକମାନେ ରଙ୍ଗ ସହିତ ଖେଳନ୍ତି। ଭୋଜନରେ ଶାଗୋଟି ନାମକ ଏକ ମସଲାଯୁକ୍ତ ଚିକେନ କିମ୍ବା ମଟନ କରି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଶିମଗୋତ୍ସବର ସବୁଠାରୁ ଅନନ୍ୟ କଥା ହେଉଛି ପାଞ୍ଜିମରେ ହେଉଥିବା ବିଶାଳ ଶୋଭାଯାତ୍ରା, ଯାହା ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପରିଣତ ହୁଏ। ଏପରି ନାଟକ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ଅଛି ଯାହାର ବିଷୟବସ୍ତୁ ସାହିତି୍ୟକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ପୌରାଣିକ। ତା’ପରେ ଜାତିର କୌଣସି ସୀମା ନାହିଁ, ନା ଧର୍ମର କୌଣସି ବନ୍ଧନ ଅଛି।
ମଞ୍ଜୁଲ କୁଲି ଏବଂ ଉକ୍କୁଲି ଖେଳାଳିଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ସମାନ କିଛି ଘଟେ। କେରଳରେ ହୋଲି ଏହି ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା। ଏଠାରେ ଲୋକମାନେ ରଙ୍ଗରେ ବୁଡ଼ନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ହୋଲିକା ଜାଳିଥାନ୍ତି। ହୋଲିକା ଦହନ ପରେ, ହୋଲି ଉତ୍ସବ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାୟରେ ପାଳନ କରାଯାଏ।
ତେଲୁଗୁ ଭାଷାଭାଷୀ ରାଜ୍ୟ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ଏହା ଏକ ୧୦ ଦିନିଆ ପର୍ବ। ଶେଷ ଦୁଇ ଦିନ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। କିଛି ଅଞ୍ଚଳରେ, ହୋଲି ଅବସରରେ ଲୋକନୃତ୍ୟ କୋଲଟା ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ। ଏଠାରେ ହୋଲିକୁ ମେଦୁରୁ ହୋଲି କୁହାଯାଏ। ଲୋକମାନେ ପରସ୍ପର ଉପରେ ରଙ୍ଗ ଏବଂ ଗୁଲାଲ ବର୍ଷା କରନ୍ତି।
ହୋଲି ସାମାଜିକ ସଦ୍ଭାବର ପ୍ରତୀକ। ସମସ୍ତେ ଗୋଟିଏ ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗିତ। ଉତ୍ତର ହେଉ କି ଦକ୍ଷିଣ, ଏକାଠି ରହିବା ଏବଂ ଖୁସି ବାଣ୍ଟିବାର ଭାବନା ସମାନ।