ଅଧୁନା ସମାଜରେ ଶିକ୍ଷା ଏକ ପ୍ରସଙ୍ଗଭିତ୍ତିକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସଦୃଶ ସବୁଠି ଚର୍ଚ୍ଚାର ବିଷୟବସ୍ତୁ; ହୁଏତ ସେ ପୁରାତନ ଶିକ୍ଷାର ବିଷୟବସ୍ତୁର ଶୀର୍ଷକ ମଳିନ ପଡିଯାଇ ନୂତନତା ଭରିଯାଇଛି। ଯେଉଁଠି ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀର ଭାବ ଶୈକ୍ଷିକ ବାତାବରଣ ମଧ୍ୟରେ ବଦଳିଯାଇଛି। ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି ଗୋଟିଏ ମୁଦ୍ରାର ଦୁଇଟି ପାର୍ଶ୍ୱ ପରି ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କେତେବେଳେ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଛାଡ଼ି ନଚେତ୍ ସଂସ୍କୃତି ଶିକ୍ଷାକୁ ଛାଡ଼ି ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ଧାବମାନ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କଲାପରି ପରସ୍ପରର ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ୱୀ ହୋଇପଡିଛନ୍ତି। ଯାହା କି ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆମୂଳଚୂଳ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଦେଇଛି। ସମୟ ଥିଲା ଶିକ୍ଷାର ପରିଧି ଘାସକଟାଠାରୁ ଘୋଡ଼ାଚଢ଼ା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁଠି ସହାୟକର ଭୂମିକା ନେଉଥିଲା, ହେଲେ ଅଧୁନା ଶିକ୍ଷାର ମାନଦଣ୍ଡ ଏବଂ ଶୈକ୍ଷିକ କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ବଦଳି ଯାଇଛି । ଯୁଗଯୁଗ ଧରି ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷା ଅନ୍ଧକାରରୁ ଆଲୋକକୁ ନେବାରେ ପଥପ୍ରଦର୍ଶକ ସାଜିଥିଲା ଆଜି ସେହି ଶିକ୍ଷା ସ୍ବୟଂ ଅନ୍ଧକାରାଚ୍ଛାଦିତ ବାତାବରଣ ଭିତରେ ନିଜେ ହଜିଯାଇଛି। ବହୁ ସ୍ବଳ୍ପ ଶିକ୍ଷିତ ଯୁବଗୋଷ୍ଠୀ ନିଜକୁ ଶିକ୍ଷାର ସର୍ବେସର୍ବା ଭାବି ଶିକ୍ଷକର ପରିଚୟ ଦେଇ ଅଳ୍ପ ବିଦ୍ୟା ଭୟଙ୍କର ପ୍ରବାଦର ମାନକୁ ବଢ଼ାଇଛନ୍ତି। ଆଉ ଯେତେ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିସର ମଧ୍ୟରେ ରହି ଆଧୁନିକ ଭ୍ରାମ୍ୟମାଣର ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ନକଲୀକରଣକୁ ଶିକ୍ଷାର ମାପକାଠି ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ନେଇ ଶିକ୍ଷାକୁ କଳୁଷିତ କରିପକାଇଛନ୍ତି ।
ବାସ୍ତବରେ କୌଣସି ଶିକ୍ଷକ କିମ୍ବା କୌଣସି ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ରଙ୍କୁ ମୁଁ କିମ୍ବା ମୋର ଲେଖା ମାଧ୍ୟମରେ ତାଙ୍କ ଭାବନାକୁ ଆଘାତ ଦେବା ମୋର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନୁହେଁ, ହେଲେ ବାସ୍ତବିକତାକୁ ପଛରେ ପକାଇ କଳ୍ପନାକୁ ସବୁକିଛି ଭାବିନେବାଟା ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ନୁହେଁ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଶିକ୍ଷା ସମସ୍ୟାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦିଗ ହେଲା ମାତୃଭାଷାର ବିଲୋପ। ପୂର୍ବେ ମାତୃଭାଷାକୁ ବିଲୋପ କରିବାପାଇଁ ହୀନଚକ୍ରାନ୍ତକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କର ଯୋଜନା ସଫଳତାର ଶୀର୍ଷକୁ ଛୁଇଁବାରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା କେବଳ ସେ ସମୟର ଯୁଗ ସ୍ରଷ୍ଟା ସାହିତି୍ୟକଗଣଙ୍କ ପାଇଁ। ସେମାନଙ୍କର ଲେଖା ହୁଏତ ଆମ୍ଭମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯେଉଁ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଆମେ ଆମ ଭାଷାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାର ପ୍ରୟାସ ମଧ୍ୟ ସେ ସମୟରେ କିଛି କମ୍ ନ ଥିଲା। ଅଧୁନା ଶିଶୁଟିଏ ଜନ୍ମରୁ ତା’ର ଭାଷା ସଙ୍ଗେ ସଂଘର୍ଷ କରୁଛି, ହୁଏତ ତା’ର ଶିକ୍ଷିତ ମା’ବାପାଙ୍କ ପାଇଁ । ଶିଶୁଟିର ଶୈଶବରୁ ତା’ ପାଟିରେ ଯେଉଁଶବ୍ଦ ଉଚ୍ଚାରଣଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ ତାକୁ ସେହି ଭାଷାରେ କହିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଛି ଏବଂ ମାତୃଭାଷାକୁ ପଛରେ ପକାଇ ଇଂଲିଶର ଆଧିକ୍ୟକୁ ଦର୍ଶାଇ ଶିକ୍ଷିତ କରିବାର ଯେଉଁ ପ୍ରୟାସ, ତା’ କ’ଣ ମାତୃଭାଷା ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ। ଆପଣମାନେ ଚିନ୍ତାକରନ୍ତୁ ଏଇ ଯେଉଁ ଶିକ୍ଷାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା କେବଳ କ’ଣ ଶିକ୍ଷାଭିତ୍ତିକ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ହୁଏତ ଉତ୍ତର ହେବ ନା। କାରଣ ଶିକ୍ଷାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସମାଜର ଲୋକଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷିତ କରାଇ ବଞ୍ଚତ୍ବାର ନୂଆ ରାହା ଦେଖାଇବା। ହେଲେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସମୟର ଶୈକ୍ଷିକ ପରିବେଶର ବାତାବରଣ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ଅନାସକ୍ତ ଭାବ ଏବଂ ଗଣ୍ଡଗୋଳ ଭଳି ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିବା ସହ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଶ୍ନପତ୍ର କେଳେଙ୍କାରି କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ଶିକ୍ଷାବିତ୍ମାନଙ୍କ ଭାବନାକୁ ଆଘାତ ଦେଇଛି। ହୁଏତ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ସମୟ ଆସିଛି ‘କର ବା ମର’ ପରିସ୍ଥିତିର। ଆମ୍ଭେମାନେ ଚାହିଁଲେ ଏହି ମାତୃଭାଷା ଚିରଦିନ ପାଇଁ ବଞ୍ଚତ୍ରହିବ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପାଇଁ ଦିଗ୍ଦର୍ଶନର ପ୍ରେରକ ସାଜିବ। ଯେଉଁଠି ଆମ୍ଭେମାନେ ସେ ମାତୃଭାଷାର ପ୍ରଚାରକ ଓ ପ୍ରସାରକ ଭୂମିକାରେ ଥିବା। ପରିଶେଷରେ ଏତିକି କହିବି ଯେ ଶିକ୍ଷାୟତନ ମଧ୍ୟରେ ହେଉଥିବା ସମସ୍ୟାକୁ ଏଡାଇ ପାରିଲେ ବହୁ ଅସମ୍ଭବ ପରିକଳ୍ପନା ମଧ୍ୟ ସାର୍ଥକତାର ଭୂମିକାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବ। ଏଇ ଟିକିଏ ଆଶା ଯାହା ମରୁରାଇଜରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ବପ୍ନର ଜୁଆର ଆଣିବାରେ ସାଫଲ୍ୟମଣ୍ଡିତ ହେବ।
ପ୍ରଶାନ୍ତ କୁମାର ଜେନା
ସପ୍ତଶଯ୍ୟା, ଢେଙ୍କାନାଳ
ମୋ:୮୧୪୪୫୬୨୮୯୧