ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୫।୯: ଭାରତ ବୁଧବାର ମଧ୍ୟମ ଦୂରଗାମୀ ଅଗ୍ନି-ପ୍ରାଇମ୍ ମିସାଇଲର ଏକ ସଫଳ ପରୀକ୍ଷଣ କରିଛି, ଯାହାର ରେଞ୍ଜ ୨,୦୦୦ କିଲୋମିଟର। ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂ ଏକ୍ସରେ ଏହି ସଫଳତା ଘୋଷଣା କରି ମିସାଇଲ୍ ଉତ୍କ୍ଷେପଣର ଭିଡିଓ ସେୟାର କରିଛନ୍ତି। ଏହା କୌଣସି ସାଧାରଣ ପରୀକ୍ଷଣ ନୁହେଁ, କାରଣ ଏହି ପରମାଣୁ ସମର୍ଥ ମିସାଇଲ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ଏକ ଲୋକୋମୋଟିଭ ଦ୍ୱାରା ଟଣାଯାଇଥିବା ଲଞ୍ଚ ବେଡ୍ରୁ ଉତ୍କ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଛି। ଏହି ସଫଳତା ସହ ଭାରତ ରୁଷିଆ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ଚାଇନା ପରି ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଦେଶଙ୍କ ତାଲିକାରେ ସାମିଲ ହୋଇଛି, ଯେଉଁମାନେ ରେଳଭିତ୍ତିକ ଆନ୍ତଃମହାଦେଶୀୟ ବାଲିଷ୍ଟିକ ମିସାଇଲ (ICBM) ଉତ୍କ୍ଷେପଣ କ୍ଷମତା ରଖିଛନ୍ତି।
କାହିଁକି ଏହା ଅସାଧାରଣ?
ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ଅଗ୍ନି-ପ୍ରାଇମ୍ ମିସାଇଲକୁ ଦେଶର ସୁଦୂର ଅଞ୍ଚଳରୁ ମଧ୍ୟ ରାସ୍ତା ସହାୟତା ବିନା ଉତ୍କ୍ଷେପଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି। ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ପ୍ରାୟ ୭୦,୦୦୦ କିଲୋମିଟର ରେଳପଥ ନେଟୱାର୍କ, ଯାହା ବିଶ୍ୱର ଚତୁର୍ଥ ବୃହତ୍ତମ ନେଟୱାର୍କ, ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସହଜ କରୁଛି। ରେଳଭିତ୍ତିକ ଉତ୍କ୍ଷେପଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନ୍ୟ ସୁବିଧା ହେଉଛି ମିସାଇଲକୁ ଶତ୍ରୁ ଉପଗ୍ରହରୁ ଲୁଚାଇ ରଖିବା। ରେଳ ଟନେଲରେ ମିସାଇଲକୁ ଗୋପନୀୟ ରଖାଯାଇପାରିବ, ଯାହା ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶତ୍ରୁକୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରିବ। ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ମିସାଇଲ ଷ୍ଟୋରେଜ ପାଇଁ ଅଧିକ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ଏହା ପ୍ରଦାନ କରେ, ଯାହା ପାକିସ୍ତାନ ସହ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସଂଘର୍ଷ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।
ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କ’ଣ?
ରେଳଭିତ୍ତିକ ଉତ୍କ୍ଷେପଣର ମୁଖ୍ୟ ସୀମା ହେଉଛି ରେଳପଥର ଉପଲବ୍ଧତା। ଯଦି ଲଞ୍ଚ ପଏଣ୍ଟରେ ରେଳପଥ ନ ଥାଏ, ତେବେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅକାର୍ଯ୍ୟକାରୀ। ଏହା ସହ, ଆଧୁନିକ ମିସାଇଲଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରୁ ଉତ୍କ୍ଷେପଣ ଆବଶ୍ୟକ କରେ, ଯାହା ରେଳଭିତ୍ତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସବୁବେଳେ ପ୍ରଦାନ କରିପାରେ ନାହିଁ। ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ରେଳପଥ ନଷ୍ଟ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଯାହା ଏକ ବଡ଼ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ।
ଐତିହାସିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ରେଳଭିତ୍ତିକ ମିସାଇଲ ଉତ୍କ୍ଷେପଣର ପ୍ରଥମ ଉଦାହରଣ ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ପୂର୍ବତନ ସୋଭିଏତ୍ ସଂଘ ଦେଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ RT-23 Molodets ICBM ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରେଳଗାଡ଼ିରୁ ଉତ୍କ୍ଷେପଣ କରିଥିଲେ। ସେହିପରି, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ୧୯୮୦ ଦଶକରେ Peacekeeper Rail Garrison ପ୍ରୋଗ୍ରାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ୧୯୯୧ରେ ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧ ଶେଷ ହେବା ପରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଥିଲା। ଚାଇନା ଓ ଉତ୍ତର କୋରିଆ ମଧ୍ୟ ଏହି କ୍ଷମତା ଥିବା ଦାବି କରିଛନ୍ତି।
ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱ
ରେଳଭିତ୍ତିକ ଉତ୍କ୍ଷେପଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ଅଧିକ ନମନୀୟତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି। ଏହା ଶତ୍ରୁଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରୁ ମିସାଇଲକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ସହ ଅଚାନକ ଉତ୍କ୍ଷେପଣ ମାଧ୍ୟମରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସୁରକ୍ଷାକୁ ମଜବୁତ କରୁଛି। ପରମାଣୁ ଯୁଦ୍ଧ ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଯେତେବେଳେ ଶତ୍ରୁ ପରମାଣୁ ମିସାଇଲକୁ ନଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଚାହିଁବ, ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତକୁ ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ସୁରକ୍ଷା କବଚ ଯୋଗାଇବ।
ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି, “ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ଭାରତକୁ ଗତିଶୀଳ ରେଳ ନେଟୱାର୍କରୁ କ୍ୟାନିଷ୍ଟରାଇଜ୍ଡ ଲଞ୍ଚ ସିଷ୍ଟମ ବିକଶିତ କରିଥିବା ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଦେଶଙ୍କ ତାଲିକାରେ ସାମିଲ କରିଛି।” ଏହା ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷମତାକୁ ଏକ ନୂଆ ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।